Έχει καταντήσει ακατανόητη αυτή η σχέση κτιστού – ακτίστου. Κάθε φορά που ο άνθρωπος σκέφτεται το άκτιστο θεωρώ πως αδυνατεί να βρει εκείνη την οδό που το καθιστά ικανό να συνδεθεί με το κτιστό. Ίσως υφίσταται ένας ‘’παραλογισμός’’ εδώ. Το κτιστό επιβεβαιώνει την κυριαρχία του διαβόλου παντού. Το άκτιστο πώς μπορεί να έρθει και να κατοικήσει σ’ έναν κόσμο που δεν δέχεται τον Θεό. Πώς οι δομές του κόσμου, τα πρόσωπα, οι κοινωνίες κοινωνούν την αυθεντικότητα του λόγου και του βίου του ευαγγελίου;
Ο άνθρωπος θα συνεχίσει να αστοχεί. Έτσι, ως αστοχία, αναφέρουν την αμαρτία οι Έλληνες Πατέρες. Το άκτιστο κουβαλάει μαζί του ανερμήνευτα και θαυμαστά. Ανήκουστα, ‘’παράδοξα’’ για την κοσμικότητα τούτου του κόσμου. Ενεός κόσμου που θα παρέλθει, όμως μπορεί να θελήσει να δέχεται ακόμη τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος. Ενός κόσμου ανυπόταχτου στο θείο κέλευσμα, ασυγκίνητο από την αυθεντικότητα του Τριαδικού Θεού, αυθεντικότητα που στον κτιστό αυτό κόσμο αποκαλύπτεται διά του Υιού του Λόγου. Αυτός ο Θεός εξακολουθεί να θυσιάζεται. Δεν θυσιάστηκε μία φορά πάνω στον Σταυρό, επιμένει να αποκαλύπτεται ως ‘’αναξιοπρεπής’’ Θεός στα μάτια του κόσμου τούτου.
Το ευαγγέλιο της Κυριακής (Ιω. 3, 13-17) κάνει λόγο για την θυσία του Χριστού και τον σκοπό της θυσίας. Βέβαια, δεν θυσιάστηκε μία φορά και πάει τελείωσε. Η προτεσταντική άποψη, άτεγκτη στο φιλάνθρωπος πνεύμα της κένωσης και της αέναης σάρκωσης, δείχνει αδιάλλακτη∙ μόνο η θυσία του Σταυρού είχε χαρακτήρα πραγματικής θυσίας καταλλαγής προς τον Θεό και όχι η επανάληψη της. Μόνο που ο Θεός προσφέρεται ‘’πάλιν καί πολλάκις’’ ‘’ὑπέρ τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων καί τῶν τοῦ λαοῦ ἀγνοημάτων’’. ‘’Η Ευχαριστία είναι αναμφίβολα η ίδια η θυσία του Κυρίου επί του Σταυρού’’, σημειώνει σε άρθρο του ο Μητροπολίτης Γέρων Περγάμου κ. Ιωάννης.
Η θυσία του Χριστού όμως, γιατί μας βασανίζει; Θέτει πολλά ερωτήματα. Ο σύγχρονος άνθρωπος, ο άνθρωπος της αμφισβήτησης και της αναζήτησης δεν θα ησυχάσει εάν δεν του αποκαλυφτεί με τόλμη ο Θεός. Για ποια θυσία μιλάμε την στιγμή που η αδικία λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις στην καθημερινότητα του ανθρώπου; Ποια είναι και σε τι έγκειται η δικαιοσύνη του Θεού; Ο άνθρωπος απαιτεί έναν Θεό που θα δώσει απαντήσεις με αναφορά στην κτιστότητα, όχι απαντήσεις υπόσχεσης και πραγμάτωσης σε μία άλλη ζωή. Τι ενδιαφέρει τον άνθρωπο εάν υπάρχει άλλη ζωή, την στιγμή που δεν έχει καταφέρει να γνωρίσει και να ζήσει αυτήν την ζωή;
Μετά την εμφάνιση της πανδημίας ολοένα και θα αναφύονται ερωτήματα και καταστάσεις που ζητούν λύσεις. Ο κόσμος μας έχει πολύ να ταλαιπωρηθεί και πολλά να απαιτήσει να γνωρίσει. Αναφέρει το ευαγγέλιο της Κυριακής, μεταξύ άλλων: ‘’Διότι δεν έστειλε ο Θεός τον Υιό του στον κόσμο για να καταδικάσει τον κόσμο, αλλά για να σωθεί ο κόσμος δι’ αυτού’’ (Ιω. 3, 17). Χρειάζεται να είναι κάποιος τρομακτικά μεταφυσικά οπτιμιστής ώστε να καταλήξει στην βεβαιότητα των ευαγγελικών λόγων. Άλλα βιώνει ο άνθρωπος στον κόσμο που δημιούργησε ο Θεός και άλλα πραγματώνει ο Θεός για τον άνθρωπο, αλλά σε ποιον κόσμο; Ποιος μπορεί με εντιμότητα να αναφερθεί στην γνήσια πνευματική εμπειρία της σχέσης που γεννά η εμπειρία του Θεού; Και πόσοι ελάχιστοι έχουν το προνόμιο αυτό; Μέχρι πότε θα μιλάμε στους ανθρώπους για όσα δεν ζούμε, απαιτώντας την ίδια στιγμή να ζήσουν όσα δεν καταφέρνουμε;
Τα έσχατα δεν συγκινούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Οφείλουμε να πούμε την αλήθεια στον μετανεωτερικό άνθρωπο. Δεν φταίει η κατάντια της εποχής μόνο, ούτε η κακότητα και η αδικία που επικρατεί στην κοινωνία. Η αποστασία υφίσταται. Είναι αλήθεια. Εμείς που βρισκόμαστε εντός των τειχών της Εκκλησίας πώς ενεργούμε για όλα αυτά; Η εξοικείωση με τα θεία δεν δίνει την παραμικρή ελπίδα πως κάτι άγιο πραγματοποιείται στις στιγμές της Θείας Λειτουργίας. Βιαζόμαστε να θυσιάσουμε τον Χριστό στην Αγία Τράπεζα χωρίς να θυσιάσουμε τον εαυτό μας στην διακονία του λαού. Διδάσκουμε την αιώνια ζωή, έμπλεοι της αγευσίας των παρόντων. Γνωρίζουμε στους ανθρώπους ένα Θεό που κατέστη η πιο αισχρή μορφή ιδεολογίας, αφού Τον ερμηνεύουμε ανθρωπίνως. Διδάσκουμε έναν Θεό που βασανίζει και τιμωρεί τις αμαρτίες των ανθρώπων. Ερμηνεύουμε την αμαρτία με όρους δικαστικούς και όχι οντολογικούς. Συνηθίζουμε να προκαλούμε τον Θεό να μας διαφυλάξει και να μας σώσει από ασθένειες εντός της Εκκλησίας, ερωτοτροπώντας την ίδια στιγμή με έναν μαγικό Θεό ο οποίος είναι υποχρεωμένος να επέμβει για να μην γελοιοποιηθούμε.
Ο Θεός εξακολουθεί να θυσιάζεται. Και εσχάτως θα θυσιάζεται. Εξάλλου η Θεία Ευχαριστία είναι το μόνο που θα συνεχίσει να υπάρχει και στα έσχατα. Το ζήτημα είναι πως οι εντός της Εκκλησίας πρέπει να σοβαρευτούμε και να προβληματιστούμε έντονα με πολύ πόνο και αγωνία για τα πράγματα. Μία τωρινή έρευνα της καπαresearch (https://kaparesearch.com/wp-content/uploads/2021/08/COVID19_Aug21_GR-1.pdf), έδειξε πως η εμπιστοσύνη στην Εκκλησία βρίσκεται στο 27%. Δεν φταίει η θυσία του Χριστού..
Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (βαλκανιολόγος, θεολόγος)
Εφημέριος Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Διάβας