Και ξαφνικά εκεί που κάθεσαι στο σπιτάκι σου ύστερα από μια δύσκολη μέρα και απολαμβάνεις τον απογευματινό καφέ χαζεύοντας στην tv χτυπάει το κουδούνι του σπιτιού σου.
- Ποιος είναι; Ρωτάς εφόσον δεν περιμένεις κανένα και βρισκόμαστε και σε καθεστώς κορονοιού!
- Εγώ! Σου απαντά ο απρόσκλητος επισκέπτης που δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα ψυχολογικό βαμπίρ!
Παντού γύρω μας υπάρχουν άνθρωποι που ρουφάνε όλη τη θετική μας ενέργεια προκειμένου να τροφοδοτήσουν την ακόρεστη πείνα τους για απαισιοδοξία, αρνητισμό και καταστροφή.
Το αποτέλεσμα είναι να νιώθουμε μονίμως συναισθηματικά εξαντλημένοι.
Αυτά τα «ψυχολογικά βαμπίρ» χαρακτηρίζονται συχνά από διαταραχές και έχουν την τάση να είναι:
– Άτομα αδιάκριτα, χωρίς όρια
– Άτομα με τάσεις υπερβολής που παρουσιάζουν κάτι ασήμαντο ως τραγικό
– Άτομα επικριτικά που βρίσκουν ελαττώματα στους πάντες και τα πάντα
– Άτομα που γκρινιάζουν συνεχώς που δεν ικανοποιούνται με τίποτα
– Άτομα αδιάλλακτα που δε συμφωνούν ποτέ με τους άλλους
– Άτομα απαιτητικά και επίμονα
– Άτομα αρνητικά και απαισιόδοξα
– Άτομα που δεν αποδέχονται τις ευθύνες τους και κατηγορούν πάντα τους άλλους για τις πράξεις και τα προβλήματά τους.
Και συνεχίζοντας την ιστορία ανοίγεις ή όχι την πόρτα; Και πως μπορεί να αποφύγει κάποιος αυτού του τύπου άτομα που μόνο κακό κάνουν.
Ανοίγεις φυσικά την πόρτα για καθαρά λόγους ευγένειας αλλά και για τελευταία φορά!
Αποστασιοποιούμαστε όσο μπορούμε από αυτά τα άτομα, κρατάμε αποστάσεις γιατί ο χρόνος μας είναι λίγος και πολύτομος να τον σπαταλάμε οπουδήποτε. Αγνοώντας το συναισθηματικό βαμπίρ, δεν του προσφέρετε την δική σας καλή ψυχολογική κατάσταση, δηλαδή τη βασική τροφή που έχει ανάγκη για να επιβιώσει ψυχολογικά. Κρατώντας τέτοια άτομα σε απόσταση μπορεί κανείς να προστατεύσει τον εαυτό του και να επιλέξει προσεχτικά τους φίλους και τις σχέσεις του.
Όταν είναι δύσκολο να βγάλει κανείς τα συναισθηματικά βαμπίρ εντελώς έξω από τη ζωή του, καλό θα είναι να αντιληφθεί ότι δεν μπορεί ο ίδιος να τ’ αλλάξει, αλλά μπορεί να έχει τον έλεγχο της κατάστασης αποφεύγοντάς τα και αποφεύγοντας να δεχτεί τις αρνητικές συνέπειες της αλληλεπίδρασης μαζί τους.
Τα είδη των συναισθηματικών βαμπίρ
Σύμφωνα με τον δρ Μπέρνσταϊν υπάρχουν πέντε αναγνωρίσιμοι τύποι βαμπίρ, ανδρών και γυναικών.
Βαμπίρ-νάρκισσος: εστιάζεται υπερβολικά στον εαυτό του και στην κάλυψη των αναγκών του. Θεωρεί ότι είναι ο καλύτερος και ότι όλα πρέπει να περιστρέφονται γύρω από το άτομό του: δεν αναγνωρίζει τις ανάγκες των άλλων, δεν ενδιαφέρεται να τους ικανοποιήσει και μονίμως προσπαθεί ν’ αντλήσει κάτι θετικό από τους άλλους, μειώνοντάς τους και τονίζοντας την αδυναμία τους.
Αυτό το προφίλ μπορεί να έχει ο γονιός που ποτέ δεν αναγνωρίζει την αξία του παιδιού του, που πάντα λέει ‘εγώ, όμως, το έκανα καλύτερα, σωστότερα, κλπ…’, ο εργοδότης, ο σύντροφος ή ο φίλος. Γνωρίζει πώς να παίρνει αλλά όχι πώς να δίνει και οι άνισες σχέσεις που δημιουργεί είναι ψυχοφθόρες για τον άλλον.
Υπερκοινωνικό βαμπίρ: του αρέσει η κοινωνική ζωή πάνω απ’ όλα, επιθυμεί να είναι το επίκεντρο της παρέας και να λάμπει με κάθε κόστος, αλλά θεωρεί ότι οι κοινωνικοί κανόνες ισχύουν για όλους τους άλλους εκτός από τον ίδιο.
Χαρακτηρίζεται από επιφανειακότητα στον τρόπο προσέγγισης των άλλων και στην ποιότητα των σχέσεών του: επειδή όμως είναι λαμπερό άτομο, είναι δύσκολο για τους άλλους να ‘διαβάσουν’ τα βασικά αυτά μειονεκτήματά του πίσω από το προπέτασμα του χιούμορ, του φλερτ, της ανοιχτής στάσης και της έντονης κοινωνικότητάς του. Όμως, η συναναστροφή μαζί του αφήνει τους γύρω του κουρασμένους, στερεμένους και στο τέλος της βραδιάς με την αίσθηση ότι κάτι δεν πήγε καλά.
Βαμπίρ υποκριτής: επιθυμεί να είναι το ‘καλό παιδί’, που όλοι το αγαπούν, βασίζονται πάνω του, το χρειάζονται, το αποδέχονται και επιβεβαιώνουν την αξία του, όμως κρύβει επιμελώς τα ταπεινά κίνητρά του και την ανάγκη του ν’ απορροφά τη θετική ενέργεια των άλλων προκειμένου να επιβιώσει ψυχολογικά το ίδιο. Υποκρίνεται όχι μόνο στους άλλους, αλλά και στον ίδιο του τον εαυτό.
Βαμπίρ ελεγκτής: έχει ανάγκη ν’ ασκεί έλεγχο στους γύρω του, του γίνεται έμμονη ιδέα το ‘σωστό’ και ‘αυτό που πρέπει’, καταπιέζει τον εαυτό του και τους άλλους με τα κολλήματα και τις ιδεοληψίες του. Πάντα έχει να πει κάτι κακό, να κρίνει αρνητικά και να αναβάλει να πάρει μια απόφαση. Είναι ο γονιός που στο 19 του παιδιού του αντιτάσσει ‘ναι, αλλά μπορούσες να πάρεις και 20’, είναι η φίλη που λέει ‘με γειά το καινούργιο κούρεμα, αλλά στα έκοψε πολύ κοντά και δε σου πάνε και τόσο’, ή ο σύζυγος που αντιδρά σε μια καινούργια αγορά -που έχει ήδη συζητηθεί-ενός χρήσιμου πράγματος για το σπίτι λέγοντας ‘μα καλά, δεν είπαμε ότι θα το κουβεντιάσουμε;’.
Παρανοϊκό βαμπίρ: είναι διαρκώς σε υπερένταση προκειμένου ν’ ανακαλύψει τις συνωμοσίες που νομίζει ότι εξυφαίνονται γύρω του, φοβάται ότι ο περίγυρός του του λέει ψέματα και ότι υπάρχουν πλεκτάνες και διφορούμενα μηνύματα που στόχο έχουν τον ίδιο: στόχος του είναι να ανακαλύψει τι ακριβώς συμβαίνει και ποιοι είναι οι ένοχοι. Επιφυλακτικός, παρανοϊκός, ξοδεύει το χρόνο και την ενέργειά του στο να ψάχνει τις συνωμοσίες αυτές και να ανακρίνει εξοντωτικά τους άλλους.
Η κοινωνία μας είναι από μόνη της τοξική. Η κρίση και ο καθημερινός αγώνας επιβίωσης μας προσθέτει άγχος. Ας αφαιρέσουμε τουλάχιστον τους τοξικούς ανθρώπους! Ας βρούμε χρόνο μόνο για ανθρώπους που μας προσφέρουν γαλήνη και ας έχουν άλλα ελαττώματα!
Αν αναρωτιέστε τι φταίει και όλα σας πάνε στραβά είναι το ότι αναλώνεστε σε σχέσεις και άτομα που σας ρουφάνε όλη την ενέργεια! Κάνετε λοιπόνότι σας ευχαριστεί, αξιοποιήστε το χρόνο σας όπως εσείς θέλετε και μην κάνετε πολλά για τους άλλους! Δώστε χρόνο και αγάπη στον εαυτό σας! Ο εαυτός μας αποτελεί ένα πολύτιμο διαμάντι για να λάμψει όμως πρέπει να το γυαλίζουμε!
Γράφει η κα. Ιωάννα Χαρμπέα κοινωνιολόγος/εγκληματολόγος/συγγραφέας
