Και δέχτηκε να μιλήσει με τη Σαμαρείτιδα; – Γράφει ο Ηρακλής Φίλιος

Γιατί η Σαμαρείτιδα τι ήταν; Δημιούργημα του Θεού δεν ήταν; Άνθρωπος με σώμα και ψυχή;

Γιατί η Σαμαρείτιδα τι ήταν; Δημιούργημα του Θεού δεν ήταν; Άνθρωπος με σώμα και ψυχή; 

Πρόσωπο που μπορούσε να σωθεί; Γυναίκα ίσοι ανάμεσα σε όλους; Και γιατί να μην μιλήσει μαζί της; Επειδή είχε έξι άνδρες; Και τι μας νοιάζει; Επειδή ήταν αμαρτωλή; Δείξτε μου έναν αναμάρτητο.

Στο σημείο αυτό γεννάται μία προβληματική στη σχετική ευαγγελική περικοπή.

Και αυτή την υποψία έρχεται και τη δημιουργεί ένας φιλόσοφος ο όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής. Και αφορά αυτή η υποψία τους άνδρες που είχε η Σαμαρείτιδα. Ο Χριστός στο διάλογο μαζί της, της γνωστοποιεί ότι γνωρίζει πόσους άνδρες είχε, κάτι το οποίο η ίδια παραδέχεται χωρίς αν φέρει αντίρρηση ή να τρέξει να δικαιολογηθεί. Έρχεται όμως ο όσιος Μάξιμος ο Ομολογητής και αλλάζει τα δεδομένα, αφού για εκείνον ο αριθμός έξι στην ευαγγελική περικοπή είναι σχετικός.

Αναφέρει λοιπόν τα εξής ερμηνευτικά: «Η Σαμαρείτιδα, όμοια με τις προηγούμενες γυναίκες, σημαίνει την φύση ή την ψυχή του καθενός, που χωρίς το προφητικό χάρισμα συμβίωσε, σαν με άνδρες, με όλους τους νόμους που δόθηκαν στην φύση μας, από τους οποίους οι πέντε είχαν προηγηθεί, ενώ ο έκτος, αν και ήταν παρών, αλλ’ όμως αυτός δεν ήταν άνδρας της φύσης ή της ψυχής, με το να μη γεννά από αυτήν την δικαιοσύνη που σώζει στον αιώνα».

Και συνεχίζει και απαριθμεί τους έξι νόμους: «Έλαβε λοιπόν η φύση ως άνδρα: Τον πρώτο νόμο, τον νόμο στον παράδεισο• Δεύτερο νόμο τον νόμο μετά τον παράδεισο• Τρίτο νόμο κατά τον κατακλυσμό του Νώε• Τέταρτο τον νόμο της περιτομής επί του Αβραάμ• Πέμπτο το νόμο της προσφοράς του Ισαάκ.. Έκτο είχε τον νόμο μέσω του Μωϋσή…». (Αγίου Μαξίμου Ομολογητού, Φιλοκαλία, Τόμος 14β).

Εκείνο που προκαλεί εντύπωση για άλλη μία φορά είναι το γεγονός ότι ο Χριστός συζητάει με μία γυναίκα διαφορετικής εθνικότητας, με μία γυναίκα που στη ζωή της είχε έξι εραστές και της άρεσε να ζει μία ζωή φιλήδονη. Φαντάζομαι μία πολύ όμορφη γυναίκα για να αρέσει στους άντρες. Δελεαστική, εντυπωσιακή, τολμηρή. Αυτό δεν την εμπόδιζε όμως μέσα από το διάλογο με τον Χριστό να αναδείξει αθόρυβα και αληθινά τις αρετές που κοσμούσαν την ψυχή της. Είχε θαυμάσιο ψυχικό πλούτο, αληθινό πνευματικό θησαυρό.

Ο Χριστός για άλλη μία φορά μας εκπλήσσει. Ποιος το περίμενε ότι θα έπιανε κουβέντα με μια «τέτοια» γυναίκα; Γνωρίζαμε πως δεν ήρθε να καταδικάσει, αλλά να σώσει. Ο Ίδιος το έχει πει αυτό. Αλλά πως καταδέχτηκε να μιλήσει τόση ώρα μαζί της και να προχωρήσει ο ίδιος τη συζήτηση μαζί της; Κι όμως ο Χριστός μας απομυθοποίησε όλους εμάς για άλλη μία φορά. Όλους εμάς που ήμαστε έτοιμοι να την κατηγορήσουμε για την αμαρτωλότητα της, αρνούμενοι την ίδια στιγμή να δούμε τα δικά μας δοκάρια στα μάτια.

Ο Χριστός δεν έκρινε όπως οι άνθρωποι. Γνώριζε ότι θα έρθει στο πηγάδι. Γνώριζε ποια ήταν. Γνώριζε την αμαρτωλότητα της. Γνώριζε όμως και κάτι που εμείς δεν νοιαστήκαμε να δούμε αν έχει. Τις αρετές της. Και κάθισε και μίλησε μαζί της. Όπως συνήθιζε να πράττει με κάθε αμαρτωλό άνθρωπο που βρωμούσε δυσωδία η ζωή του και οι πράξεις του. Αυτοί ήταν οι φίλοι του Χριστού.

Κολασμένοι άνθρωποι που το ερέθισμα της σωτηρίας τους τίναζε στον ουρανό.

Κάθεται λοιπόν και μιλάει μαζί της. Εκείνη απορεί που ένας Ιουδαίος μιλάει με μία Σαμαρείτιδα. Της αρέσει η συζήτηση μαζί Του και ρωτάει να μάθει. Της κάνει λόγο για ζωντανό νερό. Της φανερώνει το ήδη γνωστό σ’ εκείνη, ότι είχε πέντε άνδρες και τώρα έχει έναν έκτο. Αλλά εκείνη δεν Του λέει «και τι σε νοιάζει εσένα;». Ταπεινώνεται και φανερώνει μία ακόμη κρυφή αρετή του έσω εαυτού της. Έχουμε να κάνουμε με μία αυτο – αποκάλυψη της εσωτερικότητας της που εξ αρχής είχε μέσα της τα στίγματα της φιλομάθειας. Ο Χριστός της αποκαλύπτεται σιγά σιγά κι εκείνη ζητάει να μάθει. Αναζητά τον Θεό. Μιλάει για τον Μεσσία. Είχε πίστη. Όχι χλιαρή πίστη, αλλά μία πίστη που διψούσε για την οντολογική της αναφορά στο προσδοκώμενο. Και όταν έμαθε ότι ο άνδρας που της μιλάει είναι ο Χριστός, έτρεξε με χαρά να το διαδώσει παντού.

Η Σαμαρείτιδα είναι μία γυναίκα που έχει τόσες αρετές μέσα της και εμείς μένουμε σ’ εκείνο που μας αρέσει να εμμένουμε για να αυτό – δικαιολογούμαστε πολλές φορές. Τα σαρκικά της αμαρτήματα αφού είχε έξι άνδρες. Ο Χριστός δεν την έκρινε γι’ αυτό, ούτε για κάτι άλλο. Με το διάλογο που άνοιξε μαζί της, τη βοήθησε να ταπεινωθεί και να εξομολογηθεί προς τον άγνωστο άνδρα. Δεν κρύφτηκε, δεν αδιαφόρησε για εκείνον, δεν Τον αγνόησε, αλλά με κένωση της υπάρξεως της έβγαζε προς τα έξω την «κρυφή της ζωή». Τον σεβάστηκε, του απαντούσε με ήθος που συναντάται στα πατερικά συγγράμματα και Του είπε μόνο αλήθειες. Η Σαμαρείτιδα ήταν μία αληθινή γυναίκα. Δεν ήταν υποκρίτρια.

Τελικά ναι. Καταδέχτηκε να μιλήσει με τη Σαμαρείτιδα. Έχω την αίσθηση πως απόλαυσε τη συνομιλία με μία ειλικρινή γυναίκα με αγνή προαίρεση προς τον συνάνθρωπο της όπως η ίδια. Κι ας είχε πολλούς εραστές στη ζωή της. Δεν μας ενδιαφέρει. Τα αμαρτήματα της είναι δικά της. Αφορούν την προσωπική της ζωή, το σώμα της. Ο Χριστός δεν ασχολήθηκε με αυτά. Εξάλλου δυσωδία δεν προκαλούν αυτά. Αντίθετα ο Ίδιος θαύμασε δυσεύρετες πλέον αρετές στο πρόσωπο της. Βρήκε τρεις θησαυρούς που σπάνια έχουν πλέον οι άνθρωποι. Την ειλικρίνεια, την ανυποκρισία και την καθαρή καρδιά.

Ηρακλής Φίλιος
iraklisf@theo.auth.gr