Το αγιολόγιο έχει γεμίσει από «τσαλακωμένους» ανθρώπους. Μία επισήμανση∙ τσαλακωμένος είναι εκείνος ο οποίος είχε μία άστατη ζωή, ξένη προς το ήθος του ορθόδοξου ανθρωπισμού, ο οποίος μετανοεί και διάγει οσιακό βίο. Τέτοιους τσαλακωμένους αγίους έχουμε πολλούς. Ένας από αυτούς είναι η οσία Μαρία Αιγυπτία, την οποία φέρνουμε στην Εκκλησία την Κυριακή των Ε’ Νηστειών.
Η οσία Μαρία Αιγυπτία δεν είχε καμία σχέση με τον Χριστό. Δεν είχε γνωρίσει τον Χριστό. Η ζωή της υπήρξε ζωή ασωτίας. Κόσμησε το βίο της με πάμπολλους άνδρες, με ώρες που σπαταλούσε στην ακόρεστη ηδονή που βίωνε. Δεν την ένοιαζε τίποτε άλλο. Ακόμη κι όταν πήγε στα Ιεροσόλυμα, πήγε για να γνωρίσει νέους άνδρες και να ικανοποιήσει τις ορέξεις της. Χριστός, πουθενά. Κι όμως, όλα μεταστράφηκαν. Ο άγιος Ανδρέας Κρήτης, στον Μεγάλο Κανόνα, που ψάλλαμε πριν από λίγες μέρες, σημειώνει τα εξής: «Χριστὸς ἐνηνθρώπησε καλέσας εἰς μετάνοιαν, ληστάς καί πόρνας· ψυχή μετανόησον, ἡ θύρα ἠνέῳκται τῆς Βασιλείας ἤδη· καί προαρπάζουσιν αὐτήν Φαρισαῖοι καί Τελῶναι καί μοιχοί μεταποιπούμενοι». Μέχρι το «καί μοιχοί», στον αναγνώστη αρχίζουν και δημιουργούνται απορίες και αναρωτιέται πως γίνεται όλοι αυτοί με το βίο που διάγουν να εισέρχονται στη Βασιλεία του Θεού. Έλα, όμως, που η έκπληξη έρχεται στο τέλος των λόγων του αγίου Ανδρέα∙ «μεταποιούμενοι».
Πράγματι, εισέρχονται και οι τελώνες και οι πόρνες και οι ληστές και οι άδικοι και οι εγκληματίες και οι μοιχοί, αλλά πότε; Όταν αλλάζουν ζωή, όταν μεταστρέφουν τη ζωή τους, όταν η προαίρεση, η σκέψη, η θέληση, μεταποιούνται. Η μεταποίηση σημαίνει τη διαδικασία αλλαγής, είναι μεταμόρφωση στο τέλος της. Είναι μία διαδικασία που συχνά τονίζουν οι ασκητές της ερήμου και σημειώνουν στα έργα τους. Δεν είναι, βέβαια, η πιο εύκολη συνδρομή στο κάλεσμα του Θεού. Πολλές φορές, αυτό το κάλεσμα του Θεού εξακολουθεί να παραμένει αναπάντητο. Δεν ανταποκρίνεται, πάντοτε, και με ευκολία, ο άνθρωπος στο κάλεσμα μιας άλλης ζωής. Ιδίως όταν έχεις συνηθίσει στην αδικία, στο κλέψιμο, στην κατάκριση, στη μνησικακία, στην πορνεία, είναι δύσκολο να συνηθίσεις να ζεις χωρίς αυτά.
Η οσία Μαρία Αιγυπτία τα κατάφερε. Πόσο μεγάλος είναι Θεός. Δεν παίζεται, είναι απίστευτα ασυνήθιστος για τις παρερμηνείες που Του προσάπτουμε. Τον αρνείσαι κι Εκείνος δεν σε εκδικείται, δεν σε τιμωρεί, δεν σου ανταποδίδει. Έτσι, τον βλέπει η Δύση, κι έρχεται και σου λέει ο δυτικός θεολόγος, αμάρτησες; Τώρα θα δεις πόσο θα οργιστεί και θα σε τιμωρήσει ο Θεός. Θα πληρώσεις για την αμαρτία σου. Αυτά είναι της Δύσης και των οργανώσεων. Αυτά είναι ξένα και ανόητα πράγματα. Ξένα και ανόητα προς το ήθος του ορθόδοξου ανθρωπισμού. Γι’ αυτό όσοι τα έβαλαν με τον Θεό όπως τον εμφάνιζε στους ανθρώπους η Δύση, χαρακτηρίστηκαν, αδίκως, ως άθεοι όπως ο μεγάλος φιλόσοφος Νίτσε που χτύπησε τη θρησκευτική υποκρισία και τον τιμωρό Θεό της δυτικής αντίληψης και ζωής.
Ο Θεός έβλεπε την Μαρία την Αιγυπτία να διάγει έναν άστατο, ανήθικο βίο. Αλήθεια, δεν μπορούσε να την τιμωρήσει; Δεν μπορούσε να επέμβει στην ελευθερία της, στην ελευθερία του Ζακχαίου, του ληστή, της κάθε πόρνης; Ο Θεός της Αποκάλυψης δεν είναι θεός μίζερος, εκδικητικός. Οι άνθρωποι θέλουν για τους συνανθρώπους τους έναν Θεό εκδικητικό, να λειτουργεί με απωθημένα και να βασανίζει τους ανθρώπους. Και μάλιστα, άνθρωποι της Εκκλησίας. Εκεί να δείτε τι γίνεται. Εκεί ο άνθρωπος ερχόμενος στην Εκκλησία, θέλει να ησυχάσει, να αφήσει όλη την ασχήμια του στην εικόνα του Χριστού, να θρηνήσει για όλα όσα είναι και να πονέσει για όλα όσα δεν θέλει ή δεν μπορεί να γίνει, κι από την άλλη ορισμένοι εκκλησιαστικοί, άκρως αυταρχικοί, που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι αυτό που φωνάζει ο Αντώνης Σαμαράκης στο «Ζητείται ελπίς», δηλαδή η σαρξ, τον καταδικάζουν, και κουνώντας του το δάχτυλο, φροντίζουν, πάντοτε, επιμελώς, να του υπενθυμίζουν πως ο Θεός θέλει καθαρούς ανθρώπους και όχι ανήθικους. Πόσο τυφλοί είναι αυτοί οι άνθρωποι και πόσο ταλαιπωρημένοι.
Μεταποιούμενους θέλει ο Θεός. Ποτέ δεν κατέκρινε κανέναν. Ποτέ δεν στηλίτευσε την εμφάνιση κανενός. Δεν είχε μόνο αγάπη ο Χριστός, είχε και διάκριση, κάτι που έχει πάρει διαζύγιο από πολλούς χριστιανούς που κατακρίνουν τον άλλον, τον ξεσκίζουν με τα λόγια τους, αλλά το πιάτο τους όλη τη Σαρακοστή δεν έχει λάδι. Δεν είναι ανήθικος ο αμαρτωλός που παλεύει να γνωρίσει την αλήθεια και να βρει τη σωτηρία. Ανηθικότητα είναι η θρησκευτική υποκρισία, η κατάκριση, ο αρνητικός σχολιασμός του άλλου και η εμπάθεια που εμφωλεύει στην καρδιά. Από την άλλη, στην καρδιά του αμαρτωλού εμφωλεύει ένας πόνος, ένας καημός που αναζητά το διέξοδο του. Ο Θεός γνωρίζει τις σκέψεις αυτές, γνωρίζει την προαίρεση, γνωρίζει ακόμη και την προσπάθεια του αμαρτωλού που οι άνθρωποι δεν βλέπουν.
Κάτι είδε ο Θεός στην οσία Μαρία Αιγυπτία. Είδε την κρυμμένη ομορφιά στην ασχήμια της και το υπαρξιακό έδαφος της που αν και γυμνό, είχε ανάγκη να ντυθεί τον Χριστό. Μέχρι που της δόθηκε η αφορμή με το ταξίδι στα Ιεροσόλυμα. Ο Θεός δεν επενέβη, δεν την άλλαξε. Της έδωσε το ερέθισμά, την αφορμή. Κι εκείνη, απλά δέχτηκε αυτό που γνώριζε πως δεν γνώριζε.
Εφημέριος Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Διάβας Καλαμπάκας
π. Ηρακλής Αθ. Φίλιος (Βαλκανιολόγος, Θεολόγος)