Η κοινωνία μας βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο, σε επικίνδυνη καμπή. Σήμερα χρησιμοποιούμε την τεχνολογία και την οικονομία για την ικανοποίηση νευρωτικών αναγκών, εκδηλώσεων και συμπεριφοράς.
Έτσι, ενώ για να κατασκευαστεί και να παραχθεί η τεχνολογία και η οικονομία απαιτείται η λογική γνώση, τα καταναλωτικά προϊόντα της τεχνολογικής γνώσης χρησιμοποιούνται για την ικανοποίηση νοσηρών και νευρωτικών φιλοδοξιών των ατόμων της κοινωνίας.
Για παράδειγμα ας πάρουμε την αμφίεσή μας. Σπαταλάμε πολλές ώρες –ίσως και μέρες- για να βρούμε και να αγοράσουμε τα ρούχα που νομίζουμε ότι μας ταιριάζουν. Τα ρούχα που επιθυμούμε να φορέσουμε πρέπει να είναι ακριβά, κατασκευασμένα από σικ φίρμες. Συνήθως πηγαίνουμε για ψώνια όταν είμαστε μελαγχολικοί, όταν έχουμε κάποιο συναισθηματικό πρόβλημα. Αυτό είναι το γνωστό σε όλους μας shopping therapy ( θεραπεία με την αγορά προιόντων).
Άλλο παράδειγμα αποτελεί η διατροφή μας, τα σπίτια μας και ο εξοπλισμός τους. Και εδώ χρησιμοποιούμε τη λογική μονοδιάστατα, δηλαδή για την ανεύρεση χρημάτων και όχι για την ανεύρεση της πραγματικής αιτίας που μας ωθεί στην απόκτηση πολλών σπιτιών, επίπλων, σκευών κλπ.
Τα άτομα της καταναλωτικής κοινωνίας καταναλώνουν για να γεμίσουν το εσωτερικό τους κενό. Οι δυστυχισμένοι άνθρωποι χρειάζονται την καταναλωτική κοινωνία για να αμύνονται στις αλλοτριωτικές συνθήκες της σύγχρονης διαβίωσης. Χρησιμοποιούμε τη λογική μας για να ναρκώσουμε την άσχημη διάθεση που έχουμε και όχι για να δούμε την εσωτερική μας σύγκρουση, την εσωτερική μας αντιφατικότητα. Πράγματι, πόσες και πόσες φορές δεν οδηγηθήκαμε στην απόκτηση περιττών αγαθών στη ζωή μας, αγαθών που δεν τα χρειαζόμαστε πραγματικά και πιθανώς ποτέ δεν τα χρησιμοποιούμε; Πόσες και πόσες φορές δεν υποσχεθήκαμε στον εαυτό μας να μη τρώμε χωρίς να πεινάμε, να κάνουμε κάποια δίαιτα και πόσες φορές σταθήκαμε αδύναμοι να κρατήσουμε την υπόσχεση μας; Είναι ο ασυνείδητος πόνος που μας ωθεί στην κάθε είδους κατανάλωση.Καταναλώνουμε για να νεκρώσουμε τον πόνο. Η κατανάλωση και ιδιαίτερα η υπερκατανάλωση είναι μια μορφή άμυνας στην ύπαρξη του πόνου που αισθανόμαστε. Την ύπαρξη αυτού του πόνου εμείς οι ενήλικες έχουμε κληρονομήσει από τις συνθήκες του παρελθόντος, (ως επί το πλείστον από την παιδική μας ηλικία).
Ο φυσιολογικός άνθρωπος ευχαριστιέται με λίγα και απλά πράγματα. Η ευχαρίστηση του, όμως, είναι βαθιά και γνήσια. Ο νευρωτικός άνθρωπος συνέχεια γκρινιάζει. Ο νευρωτικός άνθρωπος ψάχνει συνέχεια σαν κάτι να έχασε, σαν κάτι να του λείπει. Ποτέ δεν είναι ικανοποιημένος ότι και να κάνει ότι και να του κάνουν. Πάντα θα ζητάει…. Πάντα κάτι θα του λείπει… όμως αυτό που του λείπει ανήκει στο παρελθόν και είναι η έλλειψη ικανοποίησης των βασικών του αναγκών, όταν ήταν ακόμα βρέφος, νήπιο, παιδί. Αυτό που του έλειψε ήταν ο θηλασμός, η αγκαλιά, η στοργή, η αγάπη, η ασφάλεια… Επομένως ότι και να κάνει τώρα στο παρόν δεν θα βρει ικανοποίηση , γιατί οι πρωτογενείς ανάγκες του έμειναν ανικανοποίητες.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο οι νευρωτικοί άνθρωποι δεν βρίσκουν ικανοποίηση σε τίποτα. Ποτέ δεν θα έχουμε αρκετά χρήματα, ποτέ δεν θα αισθανόμαστε αρκετή ασφάλεια, αποδοχή, αγάπη. Συνέχεια θα ζητάμε επιβεβαίωση. Συνέχεια θα ζητάμε όλο και περισσότερα. Η ζωή μας θα είναι ένας συνεχής αγώνας, ένας αγώνας όμως μάταιος γιατί πάντα θα υπάρχει η έλλειψη, το κενό, το ανικανοποίητο αίσθημα.
Η ευτυχία, λοιπόν, του ανθρώπου δεν βρίσκεται στην υπερκατανάλωση. Η ηρεμία, η ευχαρίστηση, και η πληρότητα βρίσκονται στην γνωριμία του εαυτού μας από εμάς τους ίδιους. Μόνο αν προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας σε βάθος, μόνο αν αναζητήσουμε τα πραγματικά αίτια κάθε κοινωνικής συμπεριφοράς, μόνο τότε θα μπορέσουμε να απαλλαγούμε από τις ψεύτικες και υποκατάστατες ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας.
Βέβαια, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα της οικονομικής κρίσης, ο καθένας μας θα κάνει τον απολογισμό του. Η νέα κατάσταση που έχει προκύψει θα αναγκάσει κάποιους από εμάς (εάν όχι όλους) να επαναπροσδιορίσουμε από μόνοι μας τις αξίες μας, τα θέλω μας και εν τέλει, τις καταναλωτικές μας συνήθειες. Ο νευρωτικός άνθρωπος, βέβαια, πάντα θα επιζητά να καλύψει το συναισθηματικό κενό, αν και η εισβολή της κρίσης στην καθημερινότητά του θα μετριάσει αυτή την αναζήτηση.
