Με λύπη μου πληροφορήθηκα για την εικοστή γυναικτονονία! Ένα θέατρο παραλόγου χωρίς τέλος και εμείς εδώ απλοί θεατές της νοσηρής ζωής και καθημερινότητας να απορούμε τις πταιει. Και όμως τα σημάδια φαίνονται πολύ νωρίς και δεν χρειάζεται να είσαι κοινωνιολόγος για να τα δεις! Τα εγκλήματα πάθους κατέχουν καίρια θέση στις μέρες μας και συνήθως το θύμα είναι η γυναίκα.
Αν και έχω συγγράψει βιβλίο – κοινωνικό μυθιστόρημα με τίτλο : Ένοχες γόβες που κεντρικό άξονα έχω την κακοποίηση ανδρών ψυχολογικής μορφής συνήθως από γυναίκες ωστόσο ποτέ δεν παραγκώνισα την κακοποίηση της γυναίκας ως ένα εξίσου αγκάθι της κοινωνίας μας αλλα και παλιότερων εποχών και κοινωνιών. Οι εκδηλώσεις βίας έχουν πάρει μια άλλα διάσταση στις μέρες μας. Η βία έγινε ένα σώμα με την καθημερινότητα. Βία εναντίον του άλλου, βία κατά του ίδιου μας του εαυτού με τη μορφή εκδηλώσεων τάσεων αυτοκτονίας. Ο άνθρωπος γίνεται πιο βίαιος σε περιόδους οικονομικής ύφεσης.
Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται περίτρανα το σημαντικό ρόλο που παίζει η οικονομική ζωή στην κοινωνική μας ζωή. Ποιά είναι εκείνα τα μέλη της κοινωνίας όμως που βιώνουν τη βία περισσότερο;
Η απάντηση είναι πάντα η ίδια, οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Μέσα στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες εντάσσεται και ο γυναικείος πληθυσμός.
Παρότι έχουμε κάνει τεράστια πρόοδο στο θέμα της ισότητας των φύλων η γυναίκα παραμένει πάντα υποδεέστερη του άντρα, ένα κομμάτι του, εξαρτημένη οικονομικά πολλές φορές από αυτόν, αποκλεισμένη ή περιορισμένη ίσως από πεδία που θεωρούνται κατεξοχήν αντρικά. Μα πώς είναι δυνατόν θα διερωτηθεί κάποιος;
Στην εποχή μας οι γυναίκες έχουν καταλάβει θέσεις παντού στην πολιτική, σε αντρικά επαγγέλματα που θεωρούνταν μόνο αποκλειστικά αντρικά όπως του ταξιτζή ακόμα και γυναίκα οικοδόμο έχουμε δει. Σωστά, ισχύει το γεγονός ότι στο πέρασμα των χρόνων έχει γίνει τεράστια πρόοδος η οποία σε συνδυασμό με την κρίση που βιώνουν τα ελληνικά νοικοκυριά απελευθέρωσε τη γυναίκα, την οδήγησε έξω από τα πλαίσια του σπιτιού να υιοθετεί επαγγελματικούς ρόλους που πριν θεωρούνταν αποκλειστικά αντρικοί.
Όμως τι σημασία έχουν όλα αυτά αν όταν γυρίζει σπίτι της κακοποιείται; Η υιοθέτηση αντρικών επαγγελματικών ρόλων από την πλευρά της γυναίκας και η έξοδος της από το σπίτι αποτελεί την ικανοποίηση μιας κοινωνικής ανάγκης που δημιούργησε ο σύγχρονος τρόπος διαβίωσης και η κρίση ταυτόχρονα.
Δυστυχώς όμως η γυναίκα συνεχίζει να παραμένει το εύκολο θύμα, απροστάτευτο μέλος της κοινωνίας που έχει επωμιστεί πολλούς κοινωνικούς ρόλους ταυτόχρονα. Ένα πλέγμα κοινωνικών ρόλων την περιμένουν καθημερινά ρόλοι πολλές φορές αντικρουόμενοι μεταξύ τους, το ρόλο της μάνας, της συζύγου, της καλής νοικοκυράς, της γυναίκας εργαζόμενης και τόσοι άλλοι.
Μεταμορφώνεται λοιπόν η γυναίκα ανάλογα με το ρόλο που παίζει κάθε φορά η γλυκιά και τρυφερή μάνα και σύζυγος, η καλή νοικοκυρά και από την άλλη η ψυχρή και σοβαρή επιχειρηματίας για παράδειγμα. Οι επιπτώσεις στην ψυχολογική της διάθεση από την εναλλαγή των ρόλων είναι σημαντικές για την ψυχολογική της ισορροπία. Και μέσα σε όλα αυτά έχει να αντιμετωπίσει τον εφιάλτη της βίας.
Πολλές φορές αντιμετωπίζει τη βία σε όλα τα πεδία που εντάσσεται στην οικογένεια, στην εργασία και σε αρκετές εκδοχές της όπως είναι η ψυχολογική βία, σωματική βία ή σεξουαλική παρενόχληση που κάποιες φορές αγγίζει τα όρια της βίας. Στη χειρότερη εκδοχή των περιπτώσεων βίας η γυναίκα κακοποιείται ή απειλείται η σωματική της ακεραιότητα ακόμα και η ίδια της η ζωή.
Τι φταίει για τη διαιώνιση της κακοποίησης των γυναικών; Μια πρώτη απάντηση και τόσο απλή είναι ότι δε φτάνει η πρόοδος της τεχνολογίας. Μπορεί ο άνθρωπος να έφτασε στο φεγγάρι παρόλα αυτά βυθίζει τη γη στο σκοτάδι! Και γι αυτό φταίει η προσκόλληση του σε ξεπερασμένες νοοτροπίες και πιστεύω όπως επίσης φταίει και η ανοχή στην κακοποίηση, η οποία ανοχή είναι παράγωγο της νοοτροπίας μας.
Αν η ίδια η γυναίκα δεν αλλάξει νοοτροπία στην κακοποίηση που δέχεται, αν υπομένει, δε μιλάει, δέχεται τον εξευτελισμό της προσωπικότητας της, πώς ζητάμε να αλλάξει ο άντρας τη νοοτροπία του;
Οι ουσιαστικές αλλαγές στη ζωή μας γίνονται πάντα εκ των έσω όχι από έξω, όχι από τους άλλους. Η γυναίκα είναι εκείνη που πρέπει να σπάσει τη σιωπή της στην βία που δέχεται, να μάθει να μην υπομένει, να μη λέει δικαιολογίες του τύπου τελευταία φορά, δεν υπάρχει τελευταία φορά.
Ας αναλογισθεί ότι αυτή η τελευταία φορά μπορεί όντως να είναι η τελευταία! Δυστυχώς πολύ συχνά τον τελευταίο καιρό η βία κατά των γυναικών έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις και η βία φτάνει ακόμα και στη θανάτωση του θύματος. Καθημερινά ακούμε περιπτώσεις βίας που φτάνουν ως το θάνατο. Οι περισσότεροι από εμάς το έχουν εντάξει στο μυαλό τους σαν κάποιο φυσιολογικό φαινόμενο του καιρού μας και αυτό το γεγονός είναι άκρως ανησυχητικό.
Όταν ένα φαινόμενο κοινωνικής παθογένειας φτάνουμε στο σημείο βάση συχνότητα της εμφάνισης του να μας κάνει να το θεωρούμε φυσιολογικό σημαίνει απλά ότι το δεχόμαστε, το δεχόμαστε εμείς ως κοινωνία, το δέχεται το κράτος εφόσον δεν πιέζεται από την κοινή γνώμη να θεσπίσει νόμους προστασίας και υπεράσπισης των γυναικών και το χειρότερο από όλα το δέχονται οι ίδιες οι γυναίκες που βιώνουν τη βία. Όσο υπάρχει ανοχή στη βία, όσο τη βλέπουμε σαν φαινόμενο του καιρού, όσο δεν αντιδρούμε τόσο αυτή θα παίρνει διαστάσεις.
Μη συγκαλύπτεται λοιπόν τον ύπουλο εχθρό της βίας που βιώνεται, σπάστε τη σιωπή γιατί μια λεπτή κλωστή χωρίζει τη βία από το θάνατο. Μη μετράτε σκαλοπάτια ανοχής, δε χρειάζεται να φτάσετε κάπου ψηλά για να μιλήσετε. Κάτι που επαναλαμβάνεται δεν πρόκειται να σταματήσει. Το θετικό είναι ότι στη εποχή μας υπάρχουν γραμμές SOS κατά της βίας, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, αρμόδιες υπηρεσίες και ξενώνες που μπορούν να απευθυνθούν οι γυναίκες.
Μην αφήνετε τη σιωπή να υποθάλπει την ποιότητα της ζωής σας. Μην αφήνετε τη σιωπή να υποθάλπει ίσως και την ίδια σας τη ζωή! Μιλήστε και βάλτε φρένο στην καταπίεση. Δεν υπάρχει η δικαιολογία της τελευταίας φοράς, υπάρχει μόνο το ΤΕΛΟΣ.
Γράφει η κα. Χαρμπέα Ιωάννα, κοινωνιολόγος/εγκληματολόγος
απόφοιτη Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών