Γλωσσάριο Πλατάνου (Βάνιας) Τρικάλων του Θεόδωρου Νημά – Γράφει ο συνταξιούχος δάσκαλος Αθανάσιος Κ. Σιούτας

Πρόσφατα, από τον εκδοτικό οίκο Κ. και Μ. Αντ. Σταμούλη με έδρα την Θεσσαλονίκη, κυκλοφόρησε ένα καλαίσθητο βιβλίο από τον διαπρεπή φιλόλογο, συγγραφέα και Iστορικό Eρευνητή Θεόδωρο Α. Νημά, με τον τίτλο «Γλωσσάριο Πλατάνου (Βάνιας) Τρικάλων» και υπότιτλο, «Συμβολή στην έρευνα και μελέτη της θεσσαλικής διαλέκτου».    

Δεν είναι φυσικά η πρώτη φορά που μας εκπλήσσει τόσο ευχάριστα ο μεγάλος ερευνητής και συγγραφέας Θεόδωρος Νημάς. Με την άριστη επιστημονική του κατάρτιση, αλλά και την μεγάλη του αγάπη για την πρόοδο και τον Πολιτισμό, ανέβασε όσο πιο ψηλά μπορούσε, όχι μόνο την τοπική και ευρύτερη κοινωνία του Νομού Τρικάλων, αλλά και ολόκληρου του θεσσαλικού χώρου. Η δράση του συγγραφέα είναι πολύμορφη, πολυποίκιλη και πολυμέτωπη. Κύριος στόχος του είναι η ανάδειξη και η διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ο συγγραφέας κυριολεκτικά καινοτομεί, αναδεικνύει νέα στοιχεία που δεν είχαν έως τώρα καταδειχθεί. Έχει επιμεληθεί μεταφράσεις και έχει παρουσιάσει στο ελληνικό κοινό βιβλία γνωστών παλαιών επιστημόνων  του εξωτερικού, που αφορούν την ιστορία, την αρχαιολογία και τον πολιτισμό του θεσσαλικού χώρου. Βασικός ιδρυτής και Πρόεδρος του «Φ.Ι.Λ.Ο.Σ.» Τρικάλων, διευθύνει μέχρι και σήμερα το περιοδικό «Τρικαλινά» (38 τόμοι)· πρωτοστατεί στην ίδρυση της θεσσαλικής «Βιβλιοθήκης Φ.Ι.Λ.Ο.Σ.»· το γεγονός ότι υπήρξε συνιδρυτής και Γραμματέας των «Θεσσαλικών Μελετημάτων» αλλά και ένα πλούσιο ερευνητικό και συγγραφικό έργο, που αριθμεί δώδεκα και πλέον πονήματα και άλλες επιστημονικές μελέτες που έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα ελληνικά περιοδικά και Πρακτικά Συνεδρίων, καταμαρτυρούν περίτρανα με τον πιο έμπρακτο τρόπο τη γενικότερη συμβολή του στα Γράμματα και τον Πολιτισμό. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τού απονεμήθηκε για την συνολική επιστημονική αλλά και εκπαιδευτική του δράση ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Παρά τα τόσα του επιτεύγματα, ο σπουδαίος «Θεσσαλολόγος» επιστήμονας δεν σταματά. Προκειμένου να συμβάλει στην έρευνα και μελέτη της θεσσαλικής διαλέκτου, ο ακούραστος και πνευματώδης συγγραφέας, καταγράφει με τον πιο απλό και γλαφυρό τρόπο τον γλωσσικό πλούτο της γενέτειράς του «Βάνιας» Τρικάλων και κατ’ επέκταση, τον πλούτο του γλωσσικού ιδιώματος του θεσσαλικού χώρου σε ένα πόνημα 310 σελίδων, αφιερωμένο στην ιερή μνήμη της μητέρας του Βασιλικής.  Γνώστης ο ίδιος του γλωσσικού ιδιώματος, του ζωντανού αυτού επικοινωνιακού οργανισμού, αντλεί από την λεκτική εργαλειοθήκη 6500 περίπου λέξεις, με απώτερο στόχο να μη χαθεί καμία· «και μια ελληνική λέξη να χαθεί θα είναι κρίμα», υποστηρίζει ο συγγραφέας στην εισαγωγή του, προκειμένου να διαμορφώσει μέσω αυτών, αφενός μεν τον ιστό επικοινωνίας, αφετέρου δε τον καθρέφτη του πολιτισμού μας.

Το βιβλίο αυτό δεν χαρακτηρίζεται, όπως πολύ ορθά υποστηρίζει στον πρόλογό του το διοικητικό Συμβούλιο του Φ.Ι.Λ.Ο.Σ. Τρικάλων, από στείρο γλωσσικό εγκυκλοπαιδισμό, δεν είναι ακόμα ένα λεξικό στα τόσα άλλα·  είναι ένα εργαλείο χρήσιμο και χρηστικό για να κατανοήσουμε καλύτερα ανθρώπους και κοινωνίες, που αγωνίσθηκαν να διασώσουν την ψυχή τους και τις ιδιαιτερότητές τους μέσα από τις λέξεις, οι οποίες συνιστούν «το όχημα της σκέψης».

Ο συγγραφέας αρχίζει την αφήγησή του με τα πιο σημαντικά και άξια λόγου ιστορικά αρχαιολογικά στοιχεία της γενέτειράς του, στα οποία επί μακρόν έχει εντρυφήσει. Κατατοπίζει πλήρως τον αναγνώστη για τον βασικό πυλώνα της εργασίας του, που δεν είναι άλλος από  το γλωσσάριο της γενέτειράς του, το οποίο αρχίζει από τη σελίδα 35 και τελειώνει στη σελίδα 296. Για την κάθε λέξη που χρησιμοποιεί, επικεντρώνεται με ευστοχία, τόσο στην ερμηνευτική απόδοση και την ετυμολογία της (πληθώρα ιδιωματικών λέξεων με αρχαία ελληνική καταγωγή), αλλά και στη χρήση προτάσεων όπου παρίσταται ανάγκη, για να προσδώσει με σαφήνεια τη γλωσσική ολοκλήρωση, γιατί οι λέξεις είναι αυτές που διαμορφώνουν την «ιστορία» μας και χαράζουν την «αισθητική» μας.

Η αγάπη και το χρέος του απέναντι σ’ αυτό που επέλεξε ο συγγραφέας, αποδεικνύεται από τον μεγάλο αριθμό βοηθημάτων που χρησιμοποίησε (βιβλιογραφία), προκειμένου να συμβάλει στην ολοκλήρωση της μεγάλης του προσπάθειας για καταγραφή του γλωσσικού ιδιώματος, τόσο της τοπικής αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας του θεσσαλικού χώρου.

Κλείνουμε την παρουσίαση του σπουδαίου έργου του αεικίνητου ερευνητή με τη διαπίστωση ότι πρόκειται για ένα  αξιόλογο επιστημονικό πόνημα, το οποίο μαζί με τα άλλα, που ο ίδιος έχει γράψει, αποτελούν ακριβή παρακαταθήκη για τον ατίμητο πολιτισμό, όχι μόνο της γενέτειράς του, αλλά και της ευρύτερης περιοχής του θεσσαλικού διαμερίσματος.