Χαρμπέα Ιωάννα: Η ευθανασία αποτελεί επιλογή στον θάνατο

Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται χωρίς οι ίδιοι να το έχουν επιλέξει. Ζούνε τις περισσότερες φορές όχι όπως πραγματικά επιθυμούν.

Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται χωρίς οι ίδιοι να το έχουν επιλέξει. Ζούνε τις περισσότερες φορές όχι όπως πραγματικά επιθυμούν.

Και γεννιέται το ερώτημα μπορούν να πεθάνουν τουλάχιστον όπως και όταν θέλουν;

Η ζωή αναφαίρετο δικαίωμα του ατόμου, ο θάνατος του όμως είναι δικό του δικαίωμα; Ποια είναι εκείνα τα όρια που μπορεί εφόσον τα προσπεράσει τα άτομο να δικαιούται να επιλέξει μεταξύ ζωής και θανάτου. Όταν η ζωή γίνει μια ζωή ξένη φορτική προς αυτόν, η καθημερινότητα δυσβάσταχτη κι ίσως κάποια ανίατη ασθένεια επιβαρύνει την ποιότητα ζωής σε τέτοιο βαθμό που το σώμα αρχίζει να φθείρεται και η ψυχή του να ματώνει;

Πριν αρκετά χρόνια όταν ήμουν ακόμα φοιτήτρια είχα αναλάβει μια εργασία στα πλαίσια μαθήματος εγκληματολογίας με θέμα: Η ευθανασία στην Ελλάδα . Σκοπός ήταν να δούμε κατά πόσο ήταν αποδεκτή η ιδέα της ευθανασίας και κατά πόσο εφαρμόζεται. Η έρευνα έγινε με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων ανώνυμα αλλά κατά περιοχή και φορέα. Τα αποτελέσματα; Κάτι δεν πήγαινε καλά γιατί οι ερωτήσεις ήταν έτσι δοσμένες ώστε όποιος δεν απαντούσε ειλικρινά πιανόταν ότι έλεγε ψέματα στην πορεία των ερωτήσεων. Συμπέρασμα η ευθανασία εφαρμόζεται σιωπηρά σε κάποιες περιπτώσεις αλλά κανένας δεν το αποδέχεται ότι συμβαίνει.

Όπως και να έχει μετά από τόσα χρόνια η ευθανασία ξαναέρχεται στο προσκήνιο. Σε μια εποχή που η ανίατη ασθένεια θερίζει το άτομο θα πρέπει μπορεί να έχει την επιλογή ενός αξιοπρεπούς θανάτου;

Στη Ζυρίχη ήδη υπάρχει κλινική που αναλαμβάνει περιπτώσεις ευθανασίας. Το άτομο φεύγει απλά και ανώδυνα πίνοντας ένα ποτήρι με κάποιο ρόφημα που περιέχει και τη δόση του θανάτου του.

Έτσι λοιπόν χωρίς να φθείρεται και να υποφέρει , χωρίς να σπαράζει τις ψυχές των δικών του ανθρώπων που σε διαφορετική περίπτωση θα τον έβλεπαν κάθε μέρα να λιώνει σε ένα κρεβάτι πόνου.

Πόσο εύκολο είναι όμως να αποδεχθεί την ευθανασία και πόσο πραγματικά εύκολο θα είναι να προχωρήσει σε αυτή; Και σε ποιο στάδιο του πόνου άραγε; Η θρησκεία μας φυσικά απαγορεύει κάτι τέτοιο. Όπως επίσης τίθεται κατά και της καύσης των νεκρών. Το ζήτημα είναι πολύ λεπτό καθώς η ιδέα της ευθανασίας έρχεται σε σύγκρουση με τις αρχές της Εκκλησίας αλλά και της γενικότερης ηθικής αντίληψης για το νόημα της ζωής στα πλαίσια της χώρας μας. Και η ελευθερία του ατόμου πάει ίσως περίπατο. Προσωπικά δε θεωρώ κακό το κάθε άτομο να επιλέγει το θάνατο αν υφίσταται σοβαρός λόγος όπως προχωρημένο στάδιο ανίατης ασθένειας όπου οι πιθανότητας επαναφοράς του στην πρότερη ζωή δεν υπάρχουν.

Όλοι μας έχουμε δει ανθρώπους να υποφέρουν πριν το θάνατο ίσως και μεγάλο χρονικό διάστημα. Ίσως εκείνο που είναι δύσκολο να προσδιορίσει κάποιος είναι πότε σταματά η ελπίδα.

Η απάντηση είναι ποτέ , ιδιαίτερα για τους δικούς μας ανθρώπους ποτέ! Δε θέλουμε ποτέ να αποδεχθούμε την πραγματικότητα. Ο άνθρωπος είναι ένα όν με εξαιρετικά αναπτυγμένο το συναίσθημα της επιβίωσης εκείνου και όσων αγαπά. Είναι λοιπόν πολύ επώδυνο να αποδεχόμαστε το τέλος. Πόσο μάλλον να το υπογράφουμε οι ίδιοι. Προτιμάμε να βλέπουμε στιγμές πόνου και οδύνης παρά ένα τέλος. Πόσους δεν έχετε ακούσει να παραπονιούνται όταν χάνουν αγαπημένα πρόσωπα ξαφνικά! Μα δεν αρρώστησε λένε να του προσφέρουμε ότι μπορούμε και να το συνειδητοποιήσουμε ότι θα χαθεί σιγά σιγά.

Ίσως λοιπόν οι πιο πολλοί από εμάς να μην επιλέγαμε την ευθανασία, ίσως να αντέχαμε ακόμα και καταστάσεις που δεν αντέχονται. Ίσως η φθορά του σώματος από μια ασθένεια να μη μας τσάκιζε την ελπίδα! (Πάντως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι όταν ένας άνθρωπος καταλαβαίνει το τέλος του αρνείται να φάει με σκοπό να το επισπεύσει).

Αλλά σίγουρα δεν μπορούμε και δεν πρέπει σε μια δημοκρατική κοινωνία να μας ξενίζει όταν κάποιος συνάνθρωπος μας επιλέγει να μεταβεί σε κλινική ευθανασίας στην Ελβετία προκειμένου να φύγει όπως εκείνος διάλεξε.

Χαρμπέα Ιωάννα κοινωνιολόγος/συγγραφέας