Βασίλης Παπάς: Προσεγγίζοντας και κυνηγώντας πραγματικούς θησαυρούς

Σε μια πόλη υπάρχουν χώροι συνάθροισης, «δημιουργικής» εκτόνωσης, διασκέδασης, συζήτησης, ανάλυσης κοινωνικών πολιτικών ή και ποδοσφαιρικών γεγονότων.

Σε μια πόλη υπάρχουν χώροι συνάθροισης, «δημιουργικής» εκτόνωσης, διασκέδασης, συζήτησης, ανάλυσης κοινωνικών πολιτικών ή και ποδοσφαιρικών γεγονότων. 

Σε μια πόλη όμως υπάρχουν και άλλοι χώροι συνάθροισης, χώροι πολιτισμού και παιδείας.

Λιγότερο θορυβώδεις, καλούν τον επισκέπτη να ψάξει, να πειραματιστεί, να αποκτήσει κριτική ματιά, να ανα-στοχαστεί. Συνήθως έρχονται στην δημοσιογραφική επιφάνεια, όταν κάποιο σημαντικό γεγονός “event” κατά το κοινώς λεγόμενο, λαμβάνει χώρα.

Ο ένας χώρος το «Μουσείο Ελληνικής Παιδείας». Χώρος συντοπίτη ο οποίος συνέλεξε μεθοδικά, όπως το μυρμήγκι, θησαυρούς της ελληνικής εκπαίδευσης. Σε κούτες βρίσκονταν κάποτε το υλικό.

Στις καλαίσθητες προθήκες περνά τώρα η ιστορία του ελληνικού – και όχι μόνο – σχολικού εγχειριδίου. Προσπάθειες αρκετές, αλλά όχι ικανές, ώστε να δημιουργηθεί μια «κρίσιμη» μάζα, η οποία θα ψάξει, θα μελετήσει, θα ανασύρει, θα καταρρίψει μύθους και μυθεύματα, μέσα από το ξεφύλλισμα του πλούσιου υλικού. Εκεί ο μαθητής θα δει την ανέχεια αλλοτινών χρόνων, «ξεφυλλίζοντας» παλαιά αναγνωστικά, εκεί θα «βιώσει» τη σύγκρουση καθαρεύουσας – δημοτικής και γιατί όχι, θα προσεγγίσει τις κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες ανάδειξης του φαινομένου, εκεί θα ανακαλύψει έκπληκτος ότι ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός υπήρξε και ήταν πράγματι Διαφωτισμός, ανεξάρτητα από την πορεία των πραγμάτων.

Τούτο το Μουσείο, αγκαλιάζεται από επισκέπτες, αλλά ακόμη δεν έχει βρει το δρόμο του, ώστε να γίνει κομμάτι της καθημερινότητας στην τοπική εκπαιδευτική κοινότητα. Δεν έχει βρει το χώρο του σε προγράμματα μη τυπικής μάθησης, τόσο αναγκαίων στη σημερινή εποχή, τα οποία θα συμπληρώνουν την τυπική μάθηση στα σχολεία της περιοχής. Ένας μικρός επισκέπτης – μαθητής έγραφε μετά την επίσκεψή του σε ένα μουσείο: «…το μουσείο για μένα μοιάζει σαν το σπίτι της ιστορίας. Κατεβαίνουν από τα κάδρα οι παππούδες και μου διηγούνται το παρελθόν της οικογένειάς μου…».

Ο άλλος χώρος ποιο «σύγχρονος», η Βιβλιοθήκη Καλαμπάκας. Μεταφέροντας τους κόπους και το βιός μιας ζωής από τα ξένα, μεταλαμπάδευσαν (οι δωρητές) ένα όραμα για μια βιβλιοθήκη, επαρχιακή μεν, ως προς τον τόπο δημιουργίας της, αστική και «πρωτευουσίανικη», ως προς τον τρόπο λειτουργίας της και των παροχών που προσφέρει στον αναγνώστη. Δράσεις πολλές, με πλήθος παιδιών, τα καλοκαίρια, το οποίο πλήθος ελαττώνεται κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Και όμως. Μπορεί να προσφέρει τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα στον επισκέπτη – μαθητή – αναγνώστη.

Ασφαλές περιβάλλον περιήγησης στο διαδίκτυο (ας το ακούσουν οι γονείς), αποθετήριο πλήθους αναφορών και links για μια σχολική εργασία (δημιουργικές εργασίες, θεματικές εβδομάδες κ.ά), και ένα διαρκές ανοικτό παράθυρο στον κόσμο. Αποτελεί «λίκνο πολιτισμού», συμβάλλοντας στην πολιτισμική και πολιτιστική ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας. Είναι μια πηγή «δια βίου μάθησης», με τις νέες τεχνολογίες να δίνουν νέες κατευθύνσεις στην αναζήτηση πηγών και πληροφοριών εκεί που παράγονται. Οι on line συνδέσεις συνεισφέρουν προς τούτο.

Βέβαια ο αντίλογος, γνωστός. Τα παιδιά που έχουν τόσες μα τόσες απογευματινές δραστηριότητες αδυνατούν να την επισκεφθούν. Και όμως αν υπάρχει κατάλληλο κίνητρο και ώθηση θα βρεθεί χρόνος. Χρόνος για μια σχολική εκπαιδευτική επίσκεψη το πρωί, η οποία όμως θα έχει συνέχεια και στην αίθουσα διδασκαλίας , χρόνος για να αφουγκραστούν τις σκέψεις σοβαρότατων επιστημόνων, χρόνος για να προσεγγίσουν τον επιστημονικό λόγο με ασφάλεια και πληρότητα. Ειδάλλως θα εξακολουθούμε να ακούμε για «ψεκασμένους» και για κινητά που «εκπέμπουν» ραδιενέργεια!

Εμείς λοιπόν, πρώτα οι μεγαλύτεροι, χρειάζεται να τους ανακαλύψουμε. Όχι για να βγάζουμε φωτογραφίες, για το «φατσιμάρε» όπως λέγεται στην περιοχή, αλλά για να παίρνουμε τα παιδιά μας από το χέρι και να τα κατευθύνουμε στην ανεύρεση των διαμαντιών της περιοχής. Για τα υπόλοιπα «ότι λάμπει δεν είναι και κατ’ ανάγκη χρυσός».

Βασίλης Παππάς – εκπαιδευτικός