Το πρόσωπο της Παρασκευής είναι ο γνωστός Ποινικολόγος Ηλίας Σιδέρης – Συνέντευξη στην Ιωάννα Χαρμπέα

Το πρόσωπο της Παρασκευής είναι ο γνωστός Ποινικολόγος Ηλίας Σιδέρης. Συνέντευξη στην Ιωάννα Χαρμπέα κοινωνιολόγο.
Βιογραφικό

Ο Ηλίας Γ. Σιδέρης γεννήθηκε στην Κοζάνη. Αποφοίτησε από το 2ο Ενιαίο Λύκειο Κοζάνης με άριστα και εισήχθη στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θράκης.

Το 2007, γράφτηκε στο Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών ως ασκούμενος δικηγόρος και ασκήθηκε στο δικηγορικό γραφείο του κ. Αλέξη Κούγια.

Τα έτη 2012 – 2014 διετέλεσε εκλεγμένο μέλος του ΔΣ της Ενώσεως Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων Αθηνών. Είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων και Μέλος της Ενώσεως Δικαίου Αλλοδαπών και Μετανάστευσης. Διατελεί μέλος ΔΣ Επιστημονικού Συνδέσμου Δικηγόρων – “Ποινικολόγιοι” και το ΝΠΙΔ Επάνοδος. Διετέλεσε Διευθυντής και Νομικός Σύμβουλος στο Ιδιαίτερο Γραφείο του Υπουργού Τουρισμού (2019-2021).

Αρθρογραφεί στον τύπο για κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα ευρύτερου ενδιαφέροντος και είναι μέλος πολλών επιστημονικών φορέων και συλλόγων. Είναι συγγραφέας των βιβλίων: “Η πολιτική ιστορία του Νομού Κοζάνης” και “¨Νόμος Εν Τάξει”.

Ο Ηλίας Σιδέρης είναι ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους και ενεργούς ποινικολόγους της νέας γενιάς. Με σταθερή παρουσία στα ελληνικά δικαστήρια, έχει αναλάβει σημαντικές και σύνθετες ποινικές υποθέσεις, ξεχωρίζοντας για την ψυχραιμία, την τεκμηρίωση και τη μαχητικότητά του.

Γεννημένος και μεγαλωμένος σε ένα περιβάλλον που του έδωσε ισχυρές αξίες, ο Ηλίας Σιδέρης ακολούθησε από νωρίς τον δρόμο της νομικής επιστήμης. Η καθημερινή του τριβή με υποθέσεις υψηλής δυσκολίας τον έκανε να αναπτύξει μια σπάνια επαγγελματική ωριμότητα.

Έχει εμφανιστεί και σε δημοσιογραφικές – ενημερωτικές εκπομπές, ανάμεσα στις οποίες οι «Αποκαλύψεις» του Πέτρου Κουσουλού, όπου τοποθετείται με νηφαλιότητα πάνω σε κρίσιμα ζητήματα της επικαιρότητας.

Σήμερα, συνομιλεί με την Ιωάννα Χαρμπέα, σε μια βαθύτερη προσωπική και επαγγελματική συνέντευξη.

Ακολουθεί η συνέντευξη

1. Ιωάννα Χαρμπέα: Κύριε Σιδέρη σας καλωσορίζω στη στήλη μου και ταυτόχρονα σας ευχαριστώ που αποδεχτήκατε την πρόσκληση μου. Και θα ξεκινήσω με μια κλασσική ερώτηση: Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το Ποινικό Δίκαιο;

Ηλίας Σιδέρης: Και εγώ σας ευχαριστώ κυρία Χαρμπέα για την πρόσκληση και θέλω να πω ότι αποτελεί ευχής έργο σε μια επαρχιακή πόλη να υπάρχει μια ποιότητα στα ΜΜΕ. Συγχαρητήρια λοιπόν γιατί ανήκετε σε αυτή την κάστα ανθρώπων που αντιπροσωπεύει κάτι τέτοιο. Όσον αφορά την ερώτηση σας θέλω να σας πω ότι απο τα πρώτα μου βήματα στη νομική κατάλαβα πως η ανθρώπινη ιστορία πίσω από κάθε ποινική υπόθεση έχει ένα μοναδικό βάθος. Το Ποινικό Δίκαιο ακουμπά τον άνθρωπο στα πιο κρίσιμα σημεία της ζωής του: στην ελευθερία, στην αξιοπρέπεια, στην υπόστασή του. Η δυνατότητα να υπερασπίζεσαι αυτά τα θεμελιώδη δικαιώματα, με γνώση αλλά και ψυχραιμία, ήταν για μένα μια φυσική επιλογή και ταυτόχρονα μια αποστολή.

2. Ιωάννα Χαρμπέα: Ποια ήταν τα πρώτα ερεθίσματα ή πρότυπα από τα παιδικά σας χρόνια;

Ηλίας Σιδέρης: Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον όπου οι αξίες είχαν βάρος. Η τιμιότητα, η εργατικότητα και η αίσθηση καθήκοντος ήταν καθημερινά βιώματα, όχι θεωρητικές έννοιες. Από μικρός παρατηρούσα συμπεριφορές, ανθρώπους, αντιδράσεις. Με έλκυε η έννοια της δικαιοσύνης — όχι ως έννοια τιμωρίας, αλλά ως αποκατάσταση της τάξης και της αλήθειας. Αυτά τα ερεθίσματα με οδήγησαν αργότερα στη νομική επιστήμη.

3. Ιωάννα Χαρμπέα: Πού μεγαλώσατε και πώς θα περιγράφατε την παιδική σας ηλικία;

Ηλίας Σιδέρης:  Μεγάλωσα στην Κοζάνη, αλλά και μακριά από αυτήν. Πέρασα σημαντικά χρόνια της παιδικής μου ηλικίας στη Νότιο Αφρική και στο Ζαΐρ, σε ένα περιβάλλον εντελώς διαφορετικών εικόνων και ρυθμών ζωής. Φοίτησα σε διάφορα σχολεία — ελληνόφωνα, αγγλόφωνα, ιδιωτικά και δημόσια — εμπειρία που με διαμόρφωσε βαθιά και μου έμαθε από νωρίς να προσαρμόζομαι, να παρατηρώ και να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο μέσα από πολλαπλές οπτικές.
Με την επιστροφή μου στην Ελλάδα, κατευθείαν μετά το σχολείο, πήγα για σπουδές στη Νομική της Κομοτηνής. Έτσι, ενώ δηλώνω με υπερηφάνεια καταγωγή από την Κοζάνη, κουβαλώ μέσα μου και αναμνήσεις από άλλες γωνιές του πλανήτη που σημάδεψαν τα πρώτα μου χρόνια.

4. Ιωάννα Χαρμπέα: Αν δεν ήσασταν ποινικολόγος, τι θα ήσασταν;

Ηλίας Σιδέρης:  Νομίζω πως πάλι θα ήμουν σε έναν χώρο που απαιτεί εγρήγορση, κρίση και ανθρώπινη επαφή. Ίσως δημοσιογράφος ή συγγραφέας. Με ενδιαφέρει πάντα ο πυρήνας της ανθρώπινης ιστορίας, η αποκωδικοποίηση της αλήθειας.

5. Ιωάννα Χαρμπέα: Μετά από τόσα χρόνια στον χώρο, τι σας ξεχωρίζει ως δικηγόρο;

Ηλίας Σιδέρης:  Η ψυχραιμία μου σε δύσκολες στιγμές. Στο Ποινικό Δίκαιο, ο δικηγόρος οφείλει να κρατήσει όρθιο το σύστημα γύρω του, όταν όλα καταρρέουν. Η τεκμηρίωση, η επιμονή και η καθαρή στρατηγική είναι στοιχεία που θεωρώ ότι με χαρακτηρίζουν, μαζί με την αίσθηση ευθύνης απέναντι σε κάθε άνθρωπο που μου εμπιστεύεται την ελευθερία του.

6. Ιωάννα Χαρμπέα: Μερικές από τις πιο σημαντικές υποθέσεις που έχετε αναλάβει;

Ηλίας Σιδέρης: Έχω κληθεί να χειριστώ υποθέσεις που αφορούν ανθρωποκτονίες, οργανωμένο έγκλημα, οικονομικά εγκλήματα μεγάλης κλίμακας, βαριές σωματικές βλάβες, υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, αλλά και υποθέσεις που απαιτούσαν ιδιαίτερα λεπτούς χειρισμούς, ειδικά όταν εμπλέκονταν ανήλικοι ή άλλες ευάλωτες ομάδες.
Ωστόσο, δεν μετρώ τη βαρύτητα μιας υπόθεσης με βάση τον τίτλο της. Για κάθε άνθρωπο, η δική του υπόθεση — είτε πρόκειται για μια παράβαση του ΚΟΚ, είτε για ένα διαζύγιο, είτε για μια κατηγορία ανθρωποκτονίας — είναι η σημαντικότερη της ζωής του. Γι’ αυτό και τις αντιμετωπίζω όλες με την ίδια σοβαρότητα, επιμέλεια και αίσθηση καθήκοντος.

7. Ιωάννα Χαρμπέα: Ποια υπόθεση σας έχει επηρεάσει περισσότερο;

Ηλίας Σιδέρης:  Με επηρεάζουν κυρίως οι υποθέσεις όπου συναντώ ανθρώπινο πόνο. Εκεί που η υπεράσπιση δεν είναι μόνο μια νομική μάχη, αλλά και μια προσπάθεια να σταθείς δίπλα σε έναν άνθρωπο που περνά την πιο δύσκολη στιγμή της ζωής του. Αυτές οι υποθέσεις σε ωριμάζουν, σε πειθαρχούν και σου θυμίζουν γιατί κάνεις αυτή τη δουλειά.

8.Ιωάννα Χαρμπέα:  Πώς αποφασίζετε να εμφανίζεστε στην τηλεόραση; Θεωρείτε ότι οι δημόσιες παρεμβάσεις ενός ποινικολόγου μπορούν να έχουν θετική επίδραση ή εγκυμονούν κινδύνους;

Ηλίας Σιδέρης: Οι τηλεοπτικές εμφανίσεις δεν ήταν ποτέ για μένα αυτοσκοπός. Εμφανίζομαι όταν θεωρώ ότι μια υπόθεση ή ένα ζήτημα της επικαιρότητας χρειάζεται μια νηφάλια, τεκμηριωμένη νομική προσέγγιση. Στο σημερινό περιβάλλον, όπου η πληροφορία συχνά παρουσιάζεται αποσπασματικά ή με υπερβολές, η παρουσία ενός νομικού μπορεί — υπό προϋποθέσεις — να συμβάλει στη σωστή κατανόηση ενός θέματος.
Δεν πιστεύω ότι η τηλεόραση «κάνει καλό» από μόνη της. Το ζήτημα είναι πώς χρησιμοποιείται. Αν ο νομικός πειθαρχεί στη δεοντολογία, μιλά με μέτρο, δεν υποκαθιστά τη δικαιοσύνη και δεν αναπαράγει εντυπώσεις, τότε η δημόσια τοποθέτηση μπορεί να λειτουργήσει θετικά: να ενημερώσει, να ψυχραιμεί και να φωτίσει πτυχές που συχνά παρανοούνται.
Για μένα, κάθε εμφάνιση είναι ευθύνη — όχι προβολή. Και γι’ αυτό συμμετέχω μόνο όταν αισθάνομαι ότι υπάρχει ουσιαστικός λόγος.

9. Ιωάννα Χαρμπέα: Δημοσιογραφία και Δικαιοσύνη: συγκλίνουν ή συγκρούονται;

Ηλίας Σιδέρης:  Συχνά συγκρούονται, αλλά στην ουσία μπορούν να συγκλίνουν — και πρέπει. Η δημοσιογραφία οφείλει να φωτίζει, όχι να δικάζει. Η δικαιοσύνη πρέπει να αποφαίνεται με τεκμήρια, όχι με εντυπώσεις. Όταν οι δύο αυτοί χώροι λειτουργούν υπεύθυνα, αλληλοσυμπληρώνονται· όταν λειτουργούν άναρχα, αλληλουπονομεύονται.

10.Ιωάννα Χαρμπέα: Υπάρχει κάποια στιγμή που νιώσατε ότι κάνατε τη διαφορά;

Ηλίας Σιδέρης:  Ναι, υπήρξαν υποθέσεις όπου η προσεκτική υπεράσπιση, η επιμονή και η σωστή στρατηγική άλλαξαν πραγματικά την πορεία ανθρώπων που κινδύνευαν να χάσουν τα πάντα. Η δικαίωση ενός ανθρώπου που αδικήθηκε — αυτό είναι η μεγαλύτερη στιγμή για έναν ποινικολόγο.
Άλλωστε, είναι συχνά πιο δύσκολο να υπερασπίζεσαι έναν αθώο που κατηγορείται άδικα, παρά έναν άνθρωπο που έχει πράγματι τελέσει μια πράξη. Η πίεση, το βάρος της ευθύνης και η ανάγκη να αποδείξεις την αλήθεια απέναντι σε μια λανθασμένη κατηγορία είναι πολύ μεγαλύτερα. Εκεί κρίνονται όλα: οι γνώσεις, η αντοχή και — κυρίως — η συνείδηση του δικηγόρου.

11. Ιωάννα Χαρμπέα: Ο μεγαλύτερος κίνδυνος ή η μεγαλύτερη δυσκολία στο επάγγελμα σήμερα;

Ηλίας Σιδέρης:  Η ταχύτητα με την οποία παράγεται η δημόσια κρίση. Πλέον, μια υπόθεση μπορεί να έχει “δικαστεί” στα social media πριν φτάσει στο ακροατήριο. Αυτό δημιουργεί πίεση, στρεβλώσεις και κινδύνους.

12. Ιωάννα Χαρμπέα: Το σημαντικότερο μάθημα από τους ανθρώπους και τις υποθέσεις;

Ηλίας Σιδέρης:  Ότι κανένας άνθρωπος δεν είναι το χειρότερο λάθος του. Πίσω από κάθε κατηγορία υπάρχει μια ζωή, μια οικογένεια, μια ιστορία. Το Ποινικό Δίκαιο σε διδάσκει να βλέπεις πρώτα τον άνθρωπο και μετά το αδίκημα.
Στα ποινικά δικαστήρια δεν δικάζονται υποθέσεις· δικάζονται προσωπικότητες, χαρακτήρες, διαδρομές. Γι’ αυτό και συχνά βλέπουμε τόσο μεγάλη ποικιλία και διαφορετικότητα στις αποφάσεις και στις ποινές. Ο δικαστής και ο δικηγόρος καλούνται να κατανοήσουν όχι μόνο τα πραγματικά περιστατικά, αλλά και το πλαίσιο μέσα στο οποίο έδρασε ένας άνθρωπος. Αυτό το μάθημα είναι που σε κρατά ανθρώπινο μέσα σε ένα αντικείμενο που μπορεί εύκολα να σε σκληρύνει.

13. Ιωάννα Χαρμπέα: Το επόμενο βήμα στην καριέρα σας;

Ηλίας Σιδέρης:  Να συνεχίσω με την ίδια συνέπεια και τον ίδιο δυναμισμό, να ενισχύσω τη συμβολή μου στη νομική επιστήμη μέσα από τη συγγραφή και την αρθρογραφία, και να αναπτύξω περαιτέρω το δικηγορικό γραφείο με έμφαση στην ομαδικότητα και στον υψηλό επαγγελματισμό. Παράλληλα, θέλω να παραμείνω ενεργός στον δημόσιο διάλογο για ζητήματα δικαιοσύνης.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε και το νέο μου βιβλίο, «Νόμος εν Τάξει», ένα έργο που αφορά τη Δικαιοσύνη και τις πραγματικές ιστορίες πίσω από αυτήν, γραμμένο όχι μόνο για νομικούς αλλά για όλους τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται να κατανοήσουν πώς λειτουργεί ο κόσμος των δικαστηρίων. Το βιβλίο αυτό σηματοδοτεί και μια νέα δημιουργική πορεία, την οποία θέλω να συνεχίσω.