Το Σάββατο 18 Ιουνίου 2022 άνοιξε τις πύλες της η καλλιτεχνική έκθεση «ΡΟΗ – FLOW» στο Δίδυμο Οθωμανικό Λουτρό Τρικάλων, σε συνεργασία με το Κέντρο Έρευνας – Μουσείο Τσιτσάνη. Στην έκθεση συμμετέχουν 59 εικαστικοί δημιουργοί με έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, κεραμικής και χαρακτικής, βίντεο και
εγκαταστάσεις.
Η έκθεση θα είναι ανοιχτή καθημερινά στο κοινό μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου 2022.
Η Μάρω Θεοδώρου, με την στήριξη του Theodorouartstudio, εμπνευσμένη από την ιστορία και την αρχιτεκτονική του Δίδυμου Οθωμανικού Λουτρού—πρώην φυλακές Τρικάλων—οργάνωσε αυτήν την έκθεση ένα χρόνο μετά την έκρηξη της πανδημίας Covid.
H ιδέα γεννήθηκε πριν την πανδημία αλλά η υλοποίησή της κατέστη δυνατή μετά το πέρας του εγκλεισμού.
Όταν η ζωή προλαβαίνει την τέχνη, η τέχνη γίνεται το μέσο έκφρασης της ζωής.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Μάριον Ιγγλέση για την επιμέλεια του στησίματος της έκθεσης.
Ο εγκλεισμός και οι παγιδεύσεις, ο σωματικός, ο ψυχικός και συναισθηματικός
περιορισμός, τα τείχη που υψώνονται εμποδίζοντας τη δράση και την έκφραση της
ίδιας της ζωής: αυτός είναι ο νοηματικός πυρήνας της έκθεσης. Παράλληλα, ωστόσο,
το νόημα διευρύνεται και εκτείνεται προς την υπέρβαση αυτής της αρνητικής και
καθόλα εφιαλτικής συνθήκης αντιπαραθέτοντας την έννοια της μετάβασης, η οποία,
σε μια περίοδο ραγδαίων και αναπάντεχων μεταβολών, γίνεται το σύμβολο της
φυγής και της εξόδου. Και ακριβώς αυτή η αίσθηση εντείνεται από την πρωταρχική
χρήση του κτηρίου ως λουτρού που στη συνέχεια μετατράπηκε σε φυλακές. Το νερό
στη συμβολική του διάσταση γίνεται η κάθαρση, η ροή, ο χρόνος, ορίζοντας με τη
σειρά του την έννοια της μετάβασης.
Στην έκθεση συμμετέχουν καλλιτέχνες με διαφορετικές γραφές που οι δημιουργίες
τους αντανακλούν την ουσιαστική σχέση και την επαφή τους με τον κόσμο, γίνονται
προβολές των βιωμάτων, των εμπειριών και των ιδεών, των ψυχικών και των
συγκινησιακών τους καταστάσεων. Το πιο σημαντικό όμως στοιχείο που τους ενώνει
και τους κινητοποιεί στην έκθεση είναι η επικοινωνία, η ικανότητα που έχουν τα ίδια
τα έργα να συναντούν τον αποδέκτη τους, να προσεγγίζουν με αμεσότητα και
αλήθεια το πλατύ κοινό, να ενεργοποιούν τις νοητικές και συναισθηματικές του
λειτουργίες και συνάμα να διατηρούν τη δύναμη των μηνυμάτων και των συμβόλων
τους.
Γιάννης Μπόλης
Ιστορικός της τέχνης
Το δίδυμο οθωμανικό λουτρό Τρικάλων συναντά κανείς ερχόμενος από Καρδίτσα και
Αθήνα στη νότια είσοδο της πόλης, κοντά στις όχθες του Ληθαίου ποταμού. Τη
δεκαετία του 1890 το κτίριο υπέστη επεμβάσεις για να στεγάσει το κτίριο των
Φυλακών, που ήταν σε λειτουργία ως το 2006. Αποτελούσε μέρος συγκροτήματος
που ίδρυσε ο Οθωμανός διοικητής της Θεσσαλίας Osman Shah τον 16ο αι. Το σύνολο
περιελάμβανε και το τέμενος, γνωστό ως Κουρσούμ Τζαμί. Το κτίριο είχε δύο κύριες
εισόδους, μια στα νότια, για το ανδρικό λουτρό, και μία στα βόρεια, για το γυναικείο.
Τα δύο τμήματα διατάσσονται συμμετρικά κατά μήκος δύο παραλλήλων μεταξύ τους
αξόνων αλλά χωρίς επικοινωνία μεταξύ τους. Το μνημείο αποκαταστάθηκε από την
Εφορεία Αρχαιοτήτων Τρικάλων το 2014–16, με στόχο το λουτρό να καταστεί
επισκέψιμο και αναγνώσιμο, με αντιστροφή ορισμένων σύγχρονων παρεμβάσεων
και τη συντήρηση
στοιχείων του λουτρού που διασώθηκαν, όπως οι διακοσμητικές κόγχες, οι βάσεις
των σιντριβανιών και οι στενές θύρες επικοινωνίας. Τέλος, διατηρήθηκαν στοιχεία
που χαρακτήριζαν τη λειτουργία του κτιρίου ως χώρου φυλακής, όπως τα
μηχανήματα του ξυλουργείου, έγγραφα και αντικείμενα που αφορούν στην νεότερη
ιστορία του.
Σήμερα ο χώρος είναι ανοιχτός και ζωντανός και, εκτός από τις εκπαιδευτικές δράσεις
της ΕΦΑ Τρικάλων, φιλοξενεί δράσεις πολιτισμού, όπως εκθέσεις ζωγράφων και
εργαστηρίων, τοπικές μουσικές εκδηλώσεις, ενημερωτικές ημερίδες, αφηγήσεις
παραμυθιών, παρουσιάσεις βιβλίων κ.α. Σε συνδυασμό με το Κέντρο Έρευνας
«Βασίλης Τσιτσάνης» αλλά και με την λειτουργία του παρακειμένου τεμένους ως
εκθεσιακού χώρου και χώρου εκδηλώσεων, έχει δημιουργηθεί ένας νέος πυρήνας
πολιτισμού στην πόλη.
Κρυσταλλία Μαντζανά
Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Τρικάλων
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες:
Εοζέν Αγκοπιάν, Βασίλειος Αναστασόπουλος, Γιώργος Βαβάτσης, Νίκος Βαβάτσης,
Σωτηρία Βασιλειάδου, Φίλιππος Βασιλείου, Μαρία Βλαντή, Μάριος Βουτσινάς,
Θεόδωρος Γαλιγαλίδης, Νίκος Γκίκας, Rory Carnegie, Miranda Creswell, Χρύσα
Δουργουνάκη, Γιάννης Ζώης, Ζωή Θεοδώρου, Μάρω Θεοδώρου, Μάριον Ιγγλέση,
Αντιγόνη Καββαθά, Μάνος Καλαμένιος, Κώστας Καρακίτσος, Στράτος Καρακίτσος,
Αθανασία Καραμπελά, Γιώργος Κατσαρός, Άρης Κατσιλάκης, Φώτης Κατσάρης,
Μάρω Κερασιώτη, Χαρούλα Κοροπούλη, Ιωσηφίνα Κοσμά, Αναστάσιος Κοτσίρας,
Εύα Κωνσταντινίδου, Μαριλένα Λιβιεράτου, Χρυσάνθη Λυμπεραίου, Ρενάτα
Μεθενίτη, Παναγιώτης Μπρέντας, Γιάννης Μπρούζος, Μαρία Παναγιώτου, Σύνη
Παπαγιάννη, Θεόδωρος Παπαγιάννης, Μένανδρος Παπαδόπουλος, Βασίλης
Παπαϊωάννου, Γιώτα Παπακυριακού, Λιάνα Παπαλέξη, Γιάννης Παππάς, Αγγελική
Πολίτη, Γιώργος Ποντίκης, Φοίβος Πουλτσιάκης, Περικλής Πραβήτας, Ιφιγένεια
Σδούκου, Νίκος Σκλαβενίτης, Ερατώ Ταγαρίδη, Μάρκος Τουφεκλής, Αναστασία
Τριανταφυλλίδου, Θεοδώρα Τσιάτσιου, Άρτεμης Τσικέλη, Ιφιγένεια Τσίρου, Ιωάννης
Φάλλας, Σύλβια Φεσσά, Ηλίας Χριστόπουλος, Θεοδώρα Χ
