Ο Χρίστος Χ. Λιάπης, Επικ. Καθηγητής Ψυχιατρικής είναι το πρόσωπο της Παρασκευής – Επιμελείται η Ιωάννα Χαρμπέα κοινωνιολόγος

Βιογραφικό: Ο Χρίστος Χ. Λιάπης ΜD, MSc, PhD είναι Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Αποφοίτησε το 2003 από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές πάνω στη Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας, στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, και στο Πανεπιστήμιο του Michigan των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου παράλληλα εκπαιδεύτηκε στο Veteran Affairs Hospital του Ann Arbor, με έμφαση στην ομαδική ψυχοθεραπεία.

Είναι κάτοχος και 2ου Μεταπτυχιακού Διπλώματος στη Διεθνή Ιατρική και τη Διαχείριση Κρίσεων Υγείας, από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), ενώ συμμετείχε στις δραστηριότητες των Γιατρών του Κόσμου στην Τανζανία της Αφρικής. Εκπαιδεύθηκε στην Α’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του Αιγινητείου Νοσοκομείου Αθηνών και ειδικεύθηκε περαιτέρω, στις συναισθηματικές διαταραχές, στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Tufts της Βοστώνης, υπό τον Καθηγητή S. Nassir Ghaemi, ο οποίος θεωρείται από τους κορυφαίους επιστήμονες, παγκοσμίως στη διάγνωση και την αντιμετώπιση της Διπολικής Διαταραχής.

Έχει προσφέρει τις υπηρεσίες του ως Συντονιστής Ιατρός στο Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας και ως Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό στο Υπουργείο Υγείας, ενώ έχει εργασθεί και στην Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του Γενικού Ογκολογικού Νοσοκομείου Κηφισιάς «Άγιοι Ανάργυροι».

Διατηρεί Ιατρείο στο Νέο Ψυχικό της Αττικής, ενώ επί σειρά ετών λειτουργούσε και 2ο ιατρείο στην Καλαμπάκα, απ’ όπου και κατάγεται. Είναι Αριστούχος Διδάκτωρ Ιατρικής του Ε.Κ.Π.Α., στο οποίο έχει διδάξει το μάθημα των «Ψυχοδραστικών Ουσιών», ενώ στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής δίδαξε το μάθημα της «Ψυχιατρικής».

Από το 2019 έως το 2025 διετέλεσε Πρόεδρος του Δ.Σ. του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (Κ.Ε.Θ.Ε.Α.) και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας και της Εθνικής Επιτροπής Συντονισμού για την Καταπολέμηση των Ναρκωτικών.

Είναι αναπληρωτής Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ενιαίου Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων (Ε.Ο.Π.Α.Ε.) και Visiting Professor στο Philips University of Cyprus. Έχει πολλές συμμετοχές εργασιών του σε συνέδρια, καθώς και δημοσιεύσεις επιστημονικών άρθρων και συγγραμμάτων.

Φέρει τον βαθμό του εφέδρου Ανθυπολοχαγού (ΥΙ).

1.Ιωάννα Χαρμπέα: Κύριε Λιάπη σας καλωσορίζω στη στήλη μου το πρόσωπο της Παρασκευής. Τυγχάνει να σας έχω ξανασυναντήσει από κοντά διότι με τιμήσατε για άλλη μια φορά στην παρουσίαση του βιβλίου μου για το μπούλινγκ το 2020. Πραγματικά διαβάζοντας το βαρύ βιογραφικό σας δεν ξέρω τι να σας ρωτήσω σε πρώτη φάση. Θα ξεκινήσω όμως με κάτι πολύ απλό πως ξεκινάει κάποιος και φτάνει τόσο ψηλά. Ήταν πραγματικοί στόχοι όλα αυτά που πράξετε ή προέκυψαν;

Χρίστος Λιάπης: Δεν ξέρω πως ξεκινάει, ο «επιτυχημένος» πρωταγωνιστής του ερωτήματός σας, αλλά σίγουρα μπορώ να μιλήσω για το πού καταλήγει, καθώς όπως φέρεται να έχει πει ο Όλιβερ Κρόμγουελ στον τότε πρέσβη της Γαλλίας στη Μ. Βρετανία, Pomponne de Bellièvre: «κανείς δεν ανεβαίνει τόσο ψηλά όσο ο άντρας που δεν ξέρει πού πηγαίνει». Από εκεί και πέρα, ο μόνος λόγος που αναγνωρίζω στοιχεία επιτυχίας στην πορεία μου είναι το γεγονός ότι μου δόθηκε η ευκαιρία να προσφέρω στον «πάσχοντα άνθρωπο» μέσα από μια επιστήμη δύσκολη και στην κατάκτησή της και στην καθημερινή της άσκηση. Το ότι το έχω καταφέρει αυτό παρότι -ή μάλλον επειδή- ο πατέρας μου είχε ασθενήσει σε μικρή -σχετικά- ηλικία από μία χρόνια νευροεκφυλιστική νόσο και έφυγε από τη ζωή όταν ήμουν στο 5ο έτος της Ιατρικής στη Θεσσαλονίκη, νομίζω ότι αποτελεί από μόνο του ένα ξεχωριστό μήνυμα. Πολλές φορές, οι πραγματικές προσωπικές μας επιτυχίες δεν αποτυπώνονται στα βιογραφικά μας, αλλά κρύβονται ανάμεσα στις γραμμές της καθημερινότητάς μας. Όταν πριν 11 χρόνια πέτυχα στις εξετάσεις ειδικότητας της Ψυχιατρικής, έχοντας πρόσφατα γυρίσει στο Αιγινήτειο από το Πανεπιστήμιο του TUFTS, η μητέρα μου ξεκίνησε -δυστυχώς- να εμφανίζει τις πρώτες -και αργότερα επιδεινούμενες- διαταραχές μνήμης. Τότε ζούσαμε σε μια «άλλη Ελλάδα» καθόλου φιλόξενη για νέους επιστήμονες. Το ότι κατάφερα να ισορροπήσω την επιστημονική μου πορεία στην Ιατρική, στο Πανεπιστήμιο, στη συγγραφή και στη δημόσια σφαίρα, ως Πρόεδρος -αργότερα- του ΔΣ ενός μεγάλου Οργανισμού Απεξάρτησης, διατηρώντας μάλιστα, για διάστημα 7 χρόνων και ένα δεύτερο ιατρείο στην ιδιαίτερη πατρίδα μου την Καλαμπάκα, σίγουρα προσδίδει αποχρώσεις επιτυχίας στον ορίζοντα των περισσοτέρων από τους στόχους μου. Οι δυσκολίες που ανέκυψαν στην πορεία αυτή, αλλά και συχνά ενέπνευσαν και ενδυνάμωσαν το κίνητρο για την επιτυχή συνέχισή της σίγουρα δεν ήταν κάτι που το επιδίωξα.

2.Ιωάννα Χαρμπέα: Υπήρξε όνειρο ζωής να γίνετε γιατρός; Και αν δεν ακολουθούσατε την επιστήμη της Ιατρικής σε ποιό άλλο επάγγελμα φαντάζεστε τον εαυτό σας;

Χριστός Λιάπης: Νομίζω πώς οι απαντήσεις σε αυτό το ερώτημά σας κρύβονται στα όσα μου δώσατε την ευκαιρία να σχολιάσω προηγουμένως. Ο προαναφερθείς αγώνας του πατέρα μου ενάντια στη νόσο του Πάρκινσον, αποτέλεσε το έναυσμα και την έμπνευσή μου για να ασχοληθώ με την ιατρική και τις νευροεπιστήμες, θέτοντας τη ζωή μου στην υπηρεσία των συνανθρώπων μας με προβλήματα υγείας και πιο συγκεκριμένα με παθήσεις του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, των νευροδιαβιβαστών και, τελικά, της «ψυχής». Αν δεν είχε χτυπήσει την πόρτα της οικογένειάς μου η οδυνηρή εμπειρία αυτής της αρρώστιας ίσως να μην είχα επιδιώξει την εισαγωγή μου στην Ιατρική Σχολή και να με είχε κερδίσει η λογοτεχνία, η συγγραφή ή το πεδίο των Διεθνών Σχέσεων. Άλλωστε η επιθυμία του πατέρα μου δεν ήταν να με δει γιατρό, αλλά διπλωμάτη. Το 1962, κατά τη διάρκεια της «Κρίσης των Πυραύλων» της Κούβας, οπότε και ο κόσμος βρέθηκε μια ανάσα από το κατώφλι του πυρηνικού αφανισμού, ο πατέρας μου βρισκόταν σχεδόν απέναντι από τις κουβανικές ακτές, στην Αεροπορική Βάση Keesler, στο Μπιλόξι του Μισισίπι, στο πλαίσιο 6μηνης ΝΑΤΟϊκής εκπαίδευσης. Ίσως αυτό είχε τροφοδοτήσει το ενδιαφέρον του για τη διεθνή πολιτική σκηνή, μεταλαμπαδεύοντάς το και σε εμένα. Πάντως, σε έναν βαθμό κατάφερα να συνδυάσω τα δύο αυτά πεδία, καθώς ο Καθηγητής μου στη Βοστώνη, Nassir Ghaemi έχει σημαντικό συγγραφικό έργο στο πεδίο της «Πολιτικής Ψυχιατρικής», αναλύοντας τον τρόπο με τον οποίο οι ψυχικές παθήσεις και συγκεκριμένα χαρακτηριολογικά μοτίβα μπορούν να επηρεάσουν τη λήψη πολιτικών αποφάσεων και ευρύτερα την άσκηση ηγεσίας. Μαζί του, καθώς και με τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Λόρδο Ντέιβιντ Όουεν, Ψυχίατρο κατά σπουδές και εμπνευστή του σχεδίου Βανς-Όουεν για την ειρήνη στην πρώην Γιουγκοσλαβία, ο οποίος εισήγαγε στον χώρο των κοινωνικών και πολιτικών επιστημών μια καινούργια περιγραφική οντότητα συμπεριφορών και συμπτωμάτων που την ονόμασε «σύνδρομο της ύβρεως», έχουμε γράψει το κεφάλαιο περί “Ψυχοπαθολογίας της Εξουσίας” στο βιβλίο των αγγλικών εκδόσεων Palgrave Macmillan, “The Intoxication of Power Interdisciplinary Insights”. Στον δε χώρο της λογοτεχνίας, ευτύχησα μέχρι τώρα, να έχω δει την πρώτη μου ποιητική συλλογή με τίτλο «Λαβωμένος Ίαμβος» να κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «ΙΩΛΚΟΣ» και τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις «ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ – BROKEN HILL» να εκδίδουν το βιβλίο μου με τίτλο: «Επιβλέμματ@ – Ένας φοιτητής Ιατρικής έγραφε». Τέλος, κρίνοντας από τη μέχρι τώρα εμπειρία μου ως Ψυχίατρος – Πραγματογνώμονας ή Τεχνικός Σύμβουλος, σε πολλές υποθέσεις, κάποιες από τις οποίες έλαβαν -μάλιστα- ιδιαίτερη δημοσιότητα, νομίζω πως θα μπορούσαν να φανταστώ, επαγγελματικά, τον εαυτό μου και στις δικαστικές αίθουσες.

3.Ιωάννα Χαρμπέα: Πιστεύετε ότι ένας γιατρός πρέπει να ασχολείται με την πολιτική; Γι αυτό άλλωστε και το πράξατε; Συμβαδίζουν οι δύο αυτές αρμοδιότητες γιατί ίσως κάποιοι τις θεωρούν ασυμβίβαστες.

Χρίστος Λιάπης: Ασυμβίβαστες είναι μόνον για όσους έχουν συνηθίσει σε ένα μοντέλο πολιτικής το οποίο αποθαρρύνει καινούρια άτομα με αυτόνομη επαγγελματική διαδρομή και προσωπική ανεξαρτησία , από την ενασχόλησή τους με τα κοινά, ακριβώς επειδή η δημόσια ζωή κυριαρχείται από την οσμή των σκανδάλων και από την εισβολή ατόμων που χωρίς την ιδιότητα του πολιτικού δεν θα είχαν καμία αυτόφωτη αναφορά επιτυχίας στον ιδιωτικό επαγγελματικό και δημιουργικό τους βίο. Ο δρόμος για την προσφορά στην κοινωνία δεν τελειώνει ποτέ και παρά τα ποικίλλα μονοπάτια στα οποία μπορεί να διακλαδίζεται δεν παύει να οδηγεί στη βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής των συμπολιτών μας. Απτό παράδειγμα αυτής της δημιουργικής συμπόρευσης των ρόλων μου ως επιστήμονα και ως πολιτικά ενεργού όντος αποτέλεσε το πολυετές διάστημα λειτουργίας του δεύτερου ιατρείου μου στην Καλαμπάκα

4. Ιωάννα Χαρμπέα: Συμμετείχατε στις δραστηριότητες των γιατρών του κόσμου στην Τανζανία της Αφρικής. Για πόσο διάστημα ήσαστε εκεί και τι εμπειρίες αποκομίσατε. Υπάρχει κάποιο περιστατικό που αξίζει να μας πείτε;

Χρίστος Λιάπης: Ήμουν στην Αφρική για περίπου 25 ημέρες, στο πλαίσιο του δεύτερου Μεταπτυχιακού που πραγματοποίησα στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών πάνω στη «Διεθνή Ιατρική και τη Διαχείριση Κρίσεων Υγείας». Δίπλα στις εγκαταστάσεις, του TANZANIAN TRAINING CENTER FOR INTERNATIONAL HEALTH, όπου λειτουργούσε το λεπροκομείο της περιοχής, είδαμε να ζωντανεύουν μπροστά μας εικόνες από την Καινή Διαθήκη. Εικόνες με λεπρούς, άλλους ακρωτηριασμένους και άλλους τυφλωμένους από την ασθένεια. Μορφές που λες και δραπετεύσανε από την κόλαση και βρήκαν τη φροντίδα και την αγάπη σε έναν επίγειο τροπικό παράδεισο. Ανάμεσά τους ο ντόπιος γιατρός που είχε αφιερώσειτη ζωή του στη φροντίδα τους, έφερε στο μυαλό μου τα λόγια του Φολερώ: «Τους λεπρούς μας, πρώτα να τους αγαπήσουμε και ύστερα να τους θεραπεύσουμε» Και όταν ο γέρικος σκύλος που καθόταν ράθυμος ανάμεσά τους, δεχόμενος τα χάδια τους, χωρίς να τον απασχολεί το στίγμα ή η Βιβλική μεταδοτικότητα της νόσου, σηκώθηκε και ήρθε προς το μέρος μας, κατάλαβα γιατί ο Μπουκόβσκυ έγραψε πως: «Η αγάπη είναι ένας σκύλος από την κόλαση». Επιστρέφοντας, μάλιστα, στο προηγούμενο ερώτημά σας περί συνδυασμού της ιατρικής με την πολιτική και για τον τρόπο με τον οποίο επιχειρώ να της συνδυάσω, πολλαπλασιάζοντας τη χρησιμότητά μου για τους συμπολίτες μου, επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω πάλι τα λόγια του Φολερώ: «Η μεγαλύτερη δυστυχία που μπορεί να σας βρει είναι να μην γίνετε χρήσιμοι σε κανέναν. Να μην χρησιμεύει σε τίποτα η ζωή σας». .

5. Ιωάννα Χαρμπέα: Εκπαιδευτήκατε στο Veteran Affairs Hospital του Ann Arbor, με έμφαση στην ομαδική ψυχοθεραπεία. Επειδή τυγχάνει να είμαι και η ίδια κοινωνιολόγος και γνωρίζω την έννοια της αλληλεπίδρασης καθώς και της διαντίδραση των ατόμων μεταξύ τους αλλά και ατόμου και της κοινωνίας θέλω να μου παρουσιάσετε από την δική σας οπτική τα οφέλη της ομαδικής ψυχοθεραπείας.

Χρίστος Λιάπης: Βασικός θεραπευτικός άξονας του ΚΕΘΕΑ, το οποίο υπηρέτησα αμίσθως για διάστημα μεγαλύτερο των 5 ετών, από τη θέληση του Προέδρου του Διοικητικού του Συμβουλίου, αποτελεί η αρχή πως «η κοινότητα είναι το μήνυμα». Ας δούμε λίγο την αλληλεπίδραση ατόμου και κοινωνίας. Τον Ιούνιο του 2007 είχα βρεθεί στο νησί του Ιπποκράτη, την Κω, για το 1ο Παγκόσμιο Συνέδριο των Ελλήνων Γιατρών του Εξωτερικού, ως Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό του Υπουργείου Υγείας και -τότε και- Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με προσφατες -εκείνη την περίοδο- τις μεταπτυχιακές σπουδές μου στη Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας, στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας και στο Πανεπιστήμιο του Michigan των Ηνωμένων Πολιτειών. Είχα την ευκαιρία να καταθέσω τη μικρή εμπειρία μου από τη συνεργασία μου με τους ομογενείς συναδέλφους στο Ann Arbor και το σύντομο πέρασμά μου από το εκεί Veteran Affairs Hospital, το Νοσοκομείο των Βετεράνων του Αμερικανικού Στρατού. Από τότε, πέρασαν 11 χρόνια, μέχρι να επισκεπτώ εκ νέου την Κω, για τις ανάγκες της συμμετοχής μου στο 26ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής. Στα χρόνια αυτά που μεσολάβησαν, οι Έλληνες γιατροί του εξωτερικού γίνανε ακόμη περισσότεροι (…για άλλους λόγους από αυτούς που προσδοκούσαμε στο 1ο Ιδρυτικό Συνέδριο, το οποίο παρέμεινε απλώς ιδρυτικό, καθότι μετά ήρθε η θεσμική αδράνεια, οι προσωπικές μικρο-σκοπιμότητες και η κρίση και η πρωτοβουλία αυτή δεν επαναλήφθηκε…). Όσο το διεθνές στερέωμα κλονίζεται από εμπόλεμες συγκρούσεις, τόσο αυξάνει ο αρνητικός τους αντίκτυπος στην ψυχική υγεία όχι μόνο των εμπλεκόμενων πληθυσμών αλλά και των συμμετεχόντων στρατιωτών. Τα θεραπευτικά δυναμικά της ομάδας μπορούν να αποτελέσουν την απάντηση στους ψυχοπιεστικούς παράγοντες που διαμορφώνονται από τις πρωτοφανούς δυσκολιάς διεθνείς πολεμικές, οικονομικές και βιοκοινωνικές συγκυρίες. Αλλά, νομίζω πως, όπως λέει και ο Αλ Πατσίνο στο αυτοβιογραφικό του βιβλίο “Sonny Boy” που κυκλοφόρησε πρόσφατα: «Νομίζω ότι βγήκα εκτός θέματος. Μάλλον χρειάζομαι έναν από αυτούς τους γιγάντιους γορίλες να με επαναφέρει». Ο Αλ Πατσίνο σημειώνει πώς ο δάσκαλός του στην υποκριτική, Τσάρλι Λότον, του λεγε ότι «Πρέπει να σε δέσουμε σε έναν τεράστιο γορίλα, γιατί η ενέργειά σου είναι ασυγκράτητη». Και συνεχίζει ο Αλ, «Είχα πάντα πολύ ενέργεια κι αυτό είναι θετικό. Στη νοημοσύνη υστερούσα, αντιστάθμιζα το έλλειμμα με ενέργεια». Αν και αυτό ελπίζω να μην ισχύει στην περίπτωσή μου, ίσως θα ταίριαζε στην απάντηση του πρώτου ερωτήματός σας.

6.Ιωάννα Χαρμπέα: Κύριε Λιάπη έχετε ασχοληθεί σε διδασκαλία με τις ψυχοδραστικές ουσίες και επιτελέσει Πρόεδρος Κ.Ε.Θ.Ε.Α. Τι πιστεύετε ότι μπορεί να γίνει για την επανένταξη αυτών των ατόμων εφόσον επιτευχθεί η αποτοξίνωση τους. Η μήπως η επανένταξη πρέπει να αποτελεί τη γέφυρα για την κάθαρση τους και όχι απαραίτητα τον τελικό στόχο.

Χρίστος Λιάπης: Λέει ο Λαμπεντούζα στον “Γατόπαρδο” ότι, «αν θέλουμε να μείνουν όλα όπως έχουν, τότε πρέπει όλα να αλλάξουν». Οταν αλλάζει το κοινωνικό πεδίο, αλλάζει αντίστοιχα και το φάσμα της χρήσης, εμφανίζονται νέες εξαρτήσεις, νέες ανάγκες, οπότε χρειάζονται αλλαγές ώστε να γίνουμε περισσότερο αποτελεσματικοί. Η έλλειψη προσωπικής, οικογενειακής, κοινωνικής δομής είναι που επιφέρει την κατάρρευση και ωθεί κάποιον στην εξάρτηση, στην αναζήτηση μιας ψευδοδομής κανονικότητας. Οι ουσίες ή οι εξαρτητικές συμπεριφορές φτιάχνουν μια νέα ψευδοδομή που επιχειρεί ανεπιτυχώς να καλύψει το έλλειμμα μέσα μας. Η μεγαλύτερη απάτη που μπορούμε να σκηνοθετήσουμε εις βάρος μας είναι η εξαπάτηση του εαυτού μας και η μεγαλύτερη υποχρέωση που έχουμε είναι να την αποκαλύψουμε και να την αντιμετωπίσουμε.

7. Ιωάννα Χαρμπέα: Ασχοληθήκατε με τη διπολική διαταραχή έναν όρο ευρέως γνωστό σαν λέξη αλλά χωρίς να γνωρίζουν πολλοί τι σημαίνει. Ποια είναι λοιπόν τα συμπτώματα αυτής της πάθησης, πότε πρέπει να απευθυνόμαστε σε ειδικό, είναι κάτι που επιδέχεται ίαση ή πρέπει ο ασθενής να μάθει να ζει με αυτό;

Χρίστος Λιάπης: Αναφέρομαι συχνά στο παράδειγμα του πρώην γερουσιαστή Πάτρικ Κένεντι, ανιψιό του δολοφονηθέντος Προέδρου των ΗΠΑ Τζόν Φιτζέραλντ Κένεντι, ο οποίος εγκατέλειψε μια πλούσια και ελπιδοφόρα πολιτική σταδιοδρομία, προκειμένου να αφοσιωθεί στην καταπολέμηση του στίγματος της Ψυχικής Νόσου και των Εξαρτήσεων, μέσα από τις δραστηριότητες του μη κερδοσκοπικού οργανισμού “Νext Page”. Είχε παραδεχθεί δημόσια τα προβλήματά του με τη Διπολική Διαταραχή και την εξαπάτηση από ουσίες. Είχα την ευκαιρία να τον γνωρίσω από κοντά, στο πλαίσιο της εκπαίδευσής μου στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Tufts, της Βοστώνης, καθώς ασχολείται ενεργά με την προάσπιση των δικαιωμάτων των ψυχικώς πασχόντων και την προώθηση μέτρων απεξάρτησης και καταπολέμησης του στίγματος. Η Διπολική Διαταραχή ή αλλιώς Διπολική Κατάθλιψη είναι μια σύνθετη νόσος που παλαιότερα ονομαζόταν «Μανιοκατάθλιψη». Το «ασανσέρ» του συναισθήματος των πασχόντων από αυτήν τη νόσο δεν κατέρχεται μόνον στα υπόγεια της κατάθλιψης (όπως συμβαίνει στη Μείζονα -μονοπολική- Καταθλιπτική Διαταραχή), αλλά ανεβαίνει και στα «ρετιρέ» της μανίας, δηλαδή της αναίτιας χαράς και της ασυγκράτητης ενεργητικότητας που υποκινείται από την αδικαιολόγητη υπερτίμηση εαυτού και ικανοτήτων. Η συναισθηματική καταρράκωση που προκαλούν τα σοβαρά καταθλιπτικά επεισόδια της νόσου ή / και οι συχνές μεταπτώσεις από την υπερβολική θλίψη και απραξία στην ανορίωτη αισιοδοξία, στην αναιτιολόγητη χαρά, στην ανερμάτιστη ενεργητικότητα, στην επικίνδυνη συμπεριφορά και στην αχαλίνωτη και ευερέθιστη περιφρόνηση για την πραγματικότητα και για τους “σώφρονες άλλους”, στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη Διπολική Διαταραχή, συχνά καταστρέφουν τη ζωή και τις προοπτικές επιτυχίας των πασχόντων, οδηγώντας τους, αρκετές φορές στην αναζήτηση της αυτοΐασης, μέσω της χαλαρωτικής ή/και της εφοριογόνου επίδρασής του αλκοόλ και των υπολοίπων ψυχοδραστικών – ναρκωτικών ουσιών. Όμως η νόσος έχει και μια άλλη πλευρά για τους πάσχοντες, ειδικά όταν εξασφαλίζεται η ρύθμισή της, κυρίως με τη χορήγηση των λεγόμενων σταθεροποιητών της διάθεσης. Η αυξημένη ενσυναίσθηση και ο «καταθλιπτικός ρεαλισμός» που αποτελούν το θετικό πρόσημο της κατάθλιψης καθώς και η αυξημένη δημιουργικότητα και η μεγάλη αντοχή στις δυσκολίες (resilience) που συνοδεύουν τις υπομανιακές ή ακόμη και τις μανιακόμορφες εξάρσεις της Διπολικής Διαταραχής, αποτελούν συχνά σκαλοπάτια επιτυχίας και συγκριτικά πλεονεκτήματα ανέλιξης για τους πάσχοντες. Όπως επίσης και η αυξημένη ενεργητικότητα, η αυξημένη libido, η εργασιομανία, η αίσθηση του χιούμορ, η τάση για ανάληψη ρίσκων, η εξωστρέφεια, η κοινωνικότητα και η έντονη φιλοδοξία που χαρακτηρίζουν τα Υπερθυμικά Ταμπεραμέντα, συγκροτούν ένα προνομιακό ψυχολογικό διαβατήριο για την επιτυχία.

8.Ιωάννα Χαρμπέα: Κατάγεστε από την όμορφη Καλαμπάκα έχετε σκοπό να επιστρέψετε οριστικά κάποια στιγμή στο μακρινό μέλλον και να ζήσετε σε αυτή; Θεωρείται ότι η Καλαμπάκα θα είναι το λιμάνι σας; Αλήθεια πως φαντάζεστε τον εαυτό σας σε 30 χρόνια;

Χρίστος Λιάπης: Σε 30 χρόνια θα είμαι 76 ετών. Ο πατέρας μου έχασε τη μάχη με τη χρόνια νόσο σε ηλικία 67 ετών. Επειδη, λοιπον, έμαθα από πολύ νωρίς πως τόσο η υγειά όσο και η μακροημέρευση δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένα αλλά ζητούμενα στη ζωή μας, για την εξασφάλιση των οποίων οφείλουμε να δουλεύουμε πρωτίστως όσοι υπηρετούμε την ιατρική τέχνη και επιστήμη, θα ήθελα να ξεκινήσω την απάντηση στο ερώτημά σας λέγοντας πως, καταρχάς, ελπίζω να αξιωθώ να φτάσω σε αυτήν την ηλικία και μάλιστα υπό συνθήκες σωματικής υγείας, ψυχικής ισορροπίας και πνευματικής διαύγειας. Όπως λέει ο Ουμπέρτο Έκο: «Ένας άντρας καταλαβαίνει ότι μεγαλώνει όταν αρχίζει να μοιάζει στον πατέρα του». Οπότε, σύμφωνα με την εικόνα που αντικρίζω κάθε πρωί στον καθρέπτη μου, ο καιρός είναι ταιριαστός για ενατενίσεις του απώτερου μέλλοντος που παραμένει μεν μακρινό αλλά όχι τόσο μακρινό όσο θα ήθελα. Επίσης, κατά την ηλικία αυτή, των 76 ετών, για την οποία μου ζητάτε να φανταστώ τη μελλοντική κατάστασή μου, η μητέρα μου ξεκίνησε να εμφανίζει τις πρώτες διαταραχές μνήμης. Ευτυχώς ήμουν ήδη γιατρός και πρόλαβα να συνδράμω και ο ίδιος στη θεραπευτική της αντιμετώπιση, κάτι που δεν πρόλαβα να πράξω στην περίπτωση του πατέρα μου, η απώλεια του οποίου με βρήκε φοιτητή της Ιατρικής. Αν, λοιπον, συντρέξουν οι παραπάνω προϋποθέσεις υγείας και μακροημέρευσης, φαντάζομαι τον εαυτό μου, στα 76 μου χρόνια, να συνεχίζω να ασκώ τη μάχιμη ιατρική. Και ίσως είναι μια ηλικία που, αν μέχρι τότε έχω αποκτήσει παιδιά, θα ταίριαζε να τα έβλεπα να προσφέρουν και εκείνα στον τόπο καταγωγής μας, κάνοντας το Αγροτικό τους στα χωριά και στο Κέντρο Υγείας του Δήμου Μετεώρων, όπως έκανα και εγώ, σε μια από τις ωραιότερες περιόδους της ζωής μου, το 2005-2006. Από την άλλη, έχουν περάσει χιλιετίες από τότε που στα Μετέωρα ήταν θάλασσα. Οπότε την Καλαμπάκα δεν μπορώ να τη φανταστώ ως λιμάνι. Και θα ήθελα το τέλος, όποτε και αν έχει αυτό ορίσει τον ερχομό του, να μη με βρει αραγμένο σε απάνεμα λιμάνια αλλά στην πλώρη του καραβιού της ζωής μου που από πολύ νωρίς έχει υψωμένες στα κατάρτια του τις διπλές παντιέρες της ιατρικής και της πολιτικής προσφοράς στους συνανθρώπους μου.

9. Ιωάννα Χαρμπέα: Σας ευχαριστώ πολύ μια ακόμη φορά για τη συζήτηση μας. Πιστεύω ότι άνθρωποι σαν εσάς με τόση δίψα για μάθηση και δημιουργία αποτελούν οιωνούς ότι η κοινωνία προοδεύει. Σας εύχομαι ολόψυχα να είστε καλά και να βοηθάτε τον κόσμο όπως ήδη κάνετε ως τώρα.

Χρίστος Λιάπης: Εγώ σας ευχαριστώ για αυτήν την ξεχωριστή ευκαιρία έκφρασης που μού προσφέρατε. Ξεκινήσατε με το βιογραφικό μου. Χαίρομαι πραγματικά που κλείνετε με αναφορά στην όποια βοήθεια μπορώ και επιδιώκω να προσφέρω στους συνανθρώπους μου. Δεν νομίζω πως το μέλλον μου επιφυλάσσει μακρινές και ήρεμες επιστροφές στα Μετέωρα, όπως εξασφάλισε στη λησμονούσα αλλά ακόμη πνευματικώς και φυσικώς «όρθια» μητέρα μου η οποία πορεύεται ειρηνικά «στας δυσμάς του βίου της», υπό συνεχή φροντίδα, στο σπίτι μας στην Καλαμπάκα. Πλέον υπάρχουν διαστήματα που δεν με θυμάται πλήρως. Δεν δύναται να ανακαλέσει στη μνήμη της τις επιτυχημένες διαδρομές που περιγράφονται στις σειρές του βιογραφικού μου, ακόμη και όταν το διαβάζει. Όπως θα διαβάσει και αυτήν τη συνέντευξη, χωρίς όμως να μπορεί να συγκρατήσει ή να αναγνωρίσει πλήρως το νόημα, το περιεχόμενο και τις αναδρομές της. Ακόμη -όμως- και τις φορές που όταν τη ρωτώ: «ποιος είμαι;» δεν μου απαντά «ο γιός μου», ούτε «ο Χρίστος», μου δίνει μια καλύτερη (αν και για εμένα αλγεινή) απάντηση. Μου απαντά: «ο καλύτερος». Όπως είχε αποκριθεί και ο Μ. Αλέξανδρος όταν τον ρώτησαν ποιος θέλει να τον διαδεχθεί. Δεν απάντησε «ο γιος μου»…αλλά είπε «ο καλύτερος». Και ας μη θυμάται η μητέρα μου ούτε την Ολυμπιάδα ούτε τον γιο της για τους οποίους μού μάθαινε όταν ήμουν μικρός, ούτε τον «Ασημένιο βώλο», το διήγημά μου για τον Αλέξανδρο που βραβεύθηκε σε Παγκόσμιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό στην Αργεντινή. Γιατί, στο τέλος, οι άνθρωποι δεν θα μας θυμούνται για τις επιτυχίες μας, αλλά για το πόσο όμορφα τους κάναμε να αισθάνονται και για τα όσα τους προσφέραμε.