O Αναστάσιος Ωρολογάς Νευρολόγος/ Ψυχίατρος το πρόσωπο της Παρασκευής – Επιμελείται η Ιωάννα Χαρμπέα κοινωνιολόγος

Από admin Δημοσίευση Σεπ 26, 2025 -9:22

Ο Καθηγητής Αναστάσιος Ωρολογάς γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1950 και αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Α.Π.Θ. το 1975. Το 1979 μετά την ειδίκευσή του στην Α’ Νευρολογική και Ψυχιατρική Κλινική του ΑΠΘ, έλαβε τον τίτλο του Νευρολόγου-Ψυχιάτρου και το 1981 τον τίτλο του Διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ. Κατά τα έτη 1979-1980 και για 15 μήνες μετεκπαιδεύτηκε στο Ινστιτούτο Νευρολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (National Hospital) με αντικείμενο την Κλινική Νευρολογία, τη Νευροχημεία και τη Νευροακτινολογία. Στο διάστημα 1983- 1984 εργάστηκε για ένα χρόνο σαν επισκέπτης ερευνητής στο Νευροχημικό εργαστήριο του Νευροψυχιατρικού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (UCLA).

Από το 1981 ως το 2011 εργάστηκε στη Β’ Νευρολογική Κλινική του ΑΠΘ, αρχικά ως Πανεπιστημιακός Επιμελητής , στη συνέχεια ως Λέκτορας (1982), Επίκουρος Καθηγητής (1988), Αναπληρωτής Καθηγητής (1998) και από το 2007 ως τακτικός Καθηγητής Νευρολογίας. Το 2011 εξελέγη Διευθυντής της Α’ Νευρολογικής Κλινικής του ΑΠΘ, την οποία διηύθυνε ανελλιπώς μέχρι και το 2017. Aπό το 2012 έως και το 2016 διετέλεσε Διευθυντής της Ιατρικής Υπηρεσίας του Π.Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ, ενώ το 2016 εκτέλεσε χρέη διοικητή του νοσοκομείου.

Το ερευνητικό του έργο αφορά κυρίως τη νευροχημεία, τη νευροφαρμακολογία και την Πολλαπλή Σκλήρυνση. Ήταν κύριος επιβλέπων σε 2 διδακτορικές διατριβές, μέλος τριμελούς επιτροπής σε 8 και επταμελούς σε 9. Από το σύνολο των 400 εργασιών του, οι δημοσιευμένες σε ξένα περιοδικά είναι 40 και 76 σε πρακτικά ξένων συνεδρίων, σε Ελληνικά περιοδικά 48, σε πρακτικά Ελληνικών συνεδρίων 76, 8 στην επετηρίδα της Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ., 8 βιβλία, 1 μονογραφία, 1 διατριβή, 7 κεφάλαια βιβλίων και 2 διδακτικές σημειώσεις. Από το 1981 οργάνωσε ως υπεύθυνος του Εργαστηρίου Κλινικής Νευροχημείας και Νευροφαρμακολογίας της Β’ Νευρολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ. από το οποίο εκπονήθηκαν 3 διδακτορικές διατριβές, συγγράφηκαν 2 βιβλία μεταπτυχιακών μαθημάτων και δημοσιεύτηκαν 150 περίπου επιστημονικές εργασίες σε ελληνικά, ξένα περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. Συνολικά είναι μέλος 25 Ελληνικών και Διεθνών Επιστημονικών Εταιρειών και πρόεδρος της South-East European Society for Neurology and Psychiatry από το 2011.

Ο Καθηγητής Ωρολογάς Αναστάσιος ασχολείται με τη ζωγραφική και τη φωτογραφία από τη δεκαετία του ΄60, ζωγραφίζοντας με διάφορες τεχνικές. Τα έργα του ποικίλουν σε θεματολογία και αναδεικνύουν τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες και προβληματισμούς.

1.Ιωάννα Χαρμπέα: Κύριε Ωρολογά σας καλωσορίζω στη στήλη μου το πρόσωπο της Παρασκευής και χαίρομαι που δεχτήκατε την πρόταση μου για αυτή τη συνέντευξη, δεδομένου ότι έχετε μια πολύ σημαντική ειδικότητα και οι ιατρικές σας γνώσεις αφορούν πολύ κόσμο. Ας ξεκινήσουμε από κάτι απλό πείτε μου τι σημαίνουν και αφορούν οι όροι: Νευροχημεία, νευρορμακολογία, πολλαπλή σκλήρυνση.

Αναστάσιος Ωρολογάς:

Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ κ. Χαρμπέα για την ευγενική σας πρόσκληση .Σίγουρα η Νευρολογία και η Ψυχιατρική αφορά πολύ κόσμο στις μέρες μας, ευτυχώς όμως σήμερα έχουμε μεγάλη πρόοδο τόσο στην διάγνωση, όσο και στην θεραπευτική αντιμετώπιση των νόσων αυτών. Τα επιμέρους ερωτήματα για το ερευνητικό μου ενδιαφέρον εδώ και 50 χρόνια αφορούν :

Α. Νευροχημεία που είναι η βασική έρευνα της βιοχημείας του εγκεφάλου που γίνεται κυρίως σε λευκά ποντίκια εργαστηρίου.

Β. Νευροφαρμακολογία ερευνά τις πιθανές χημικές ουσίες που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε φάρμακα, για τα νοσήματα του εγκεφάλου, του νωτιαίου μυελού, των περιφερικών νεύρων και των εκφυλιστικών παθήσεων των μυών.

Γ. Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μια εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού που περιγράφτηκε πρίν 150 χρόνια από τον Καθηγητή Jean-Martin Charcot σαν σκλήρυνση κατά πλάκας.

Είναι χρόνια αυτοάνοση νόσος που εμφανίζεται συνήθως στις γυναίκες μεταξύ 20 και 50 ετών. Τα συμπτώματα της διαφέρουν πολύ από άτομο σε άτομο, είναι προσωπική σαν δακτυλικό αποτύπωμα. Τα συμπτώματα είναι: τα «κρυφά» όπως απρόσμενη κούραση, εναλλαγή διάθεσης, απώλεια πρόσφατης μνήμης, δυσκολία συγκέντρωσης που συνήθως δύσκολα περιγράφεται στους άλλους τα «φανερά» θόλωση όρασης, διπλωπία, αδυναμία στα χέρια ή στα πόδια, μούδιασμα στα χέρια ή τα πόδια, επίμονος ίλιγγος, αστάθεια βαδίσματος, επιτακτική ή δύσκολη ούρηση. Τα συμπτώματα αυτά διαρκούν αρχικά από 2 μέρες έως 2 μήνες και συχνά οδηγούν στον ορθοπεδικό, οφθαλμίατρο, ωτορινολαρυγγολόγο ή ουρολόγο που συχνά καθυστερούν να τους παραπέμψουν σε εμάς τους νευρολόγους.

2.Ιωάννα Χαρμπέα: Ζούμε σε μια εποχή που οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις είναι σε έξαρση θα έλεγα. Τι ακριβώς αφορά ο όρος αυτός, τι δημιουργεί αυτές τις παθήσεις και πως μπορούμε να τις θεραπεύσουμε ή έστω βελτιώσουμε.

Αναστάσιος Ωρολογάς:

Οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις είναι μια ομάδα ασθενειών του νευρικού συστήματος, οι οποίες χαρακτηρίζονται από σταδιακή βλάβη και απώλεια νευρικών κυττάρων(νευρώνων) στον εγκέφαλο ή/ και στο νωτιαίο μυελό. Αυτή η απώλεια είναι προοδευτική και μη αναστρέψιμη, με αποτέλεσμα την επιδείνωση διαφόρων λειτουργιών, όπως η κίνηση, η μνήμη, η σκέψη και η συμπεριφορά.

Κύρια χαρακτηριστικά:

Συσσώρευση παθολογικών πρωτεϊνών στο νευρικό σύστημα • Σταδιακή επιδείνωση των συμπτωμάτων με την πάροδο του χρόνου. • Δεν υπάρχει πλήρης θεραπεία, μόνο παρεμβάσεις για ανακούφιση και επιβράδυνση της πορείας.

Συχνότερες εκφυλιστικές παθήσεις:

Νόσος Alzheimer -κυρίως διαταραχές μνήμης και γνωστικών λειτουργιών. • Νόσος Parkinson– κινητικά προβλήματα (τρέμουλο, δυσκαμψία, βραδυκινησία).
Πλάγια μυατροφική σκλήρυνση( ALS) εκφύλιση κινητικών νευρώνων, μυϊκή αδυναμία και παράλυση.
Νόσος Huntington κινητικές διαταραχές, ψυχιατρικά συμπτώματα, γνωστική έκπτωση.
Πολυνευροπάθειες με εκφυλιστική βάση.

Τα αίτια είναι (πολυπαραγοντικά):

Γενετικοί παράγοντες.
Διαταραχές στη λειτουργία πρωτεϊνών και μιτοχονδρίων.
Οξειδωτικό στρές και φλεγμονή.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες(π.χ. τοξίνες).

Υπάρχουν όμως πρακτικοί τρόποι με τους τρόπους οποίος μπορούμε να ενισχύσουμε την εγκεφαλική υγεία και να μειώσουμε τον κίνδυνο:

Νοητική άσκηση: διάβασμα , ξένες γλώσσες, παιχνίδια μνήμης, μουσική. • Σωματική δραστηριότητα: τακτική άσκηση που βελτιώνει την κυκλοφορία και προστατεύει τον εγκέφαλο.
Ισορροπημένη διατροφή: μεσογειακή δίαιτα, τρόφιμα πλούσια σε Ω3, αντιοξειδωτικά και βιταμίνες.
Ποιοτικός ύπνος:

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε στις νευροεκφυλιστικές παθήσεις εξαρτώνται από την ίδια την πάθηση. Δεν έχουμε ακόμα θεραπείες που θεραπεύουν τη νόσο στη ρίζα της, αλλά υπάρχουν σκευάσματα που ανακουφίζουν συμπτώματα και καθυστερούν την εξέλιξη.

➢ Νόσος Alzheimer

Αναστολείς ακετυολοχολινεστεράσης (donepezil, rivastigmine, galantamine) βελτιώνουν προσωρινά μνήμη και γνωστικές λειτουργίες .
Memantine-ρυθμίζει τη γλουταμινεργική δραστηριότητα, κυρίως στα μέτρια -σοβαρά στάδια.
Νεότερες θεραπείες (π.χ. monoclonal antibodies όπως lecanemab, aducanumab) -στοχεύουν την αμυλοειδική πρωτεϊνη, με στόχο την επιβράδυνση της νόσου.

➢ Νόσος Parkinson

Levodopa + cardidopa/bensazide-το «χρυσό στάνταρ» για κινητικά συμπτώματα.
Αγωνιστές ντοπαμίνης (pramipexole,ropinorole, rotigotime).

Αναστολείς ΜΑΟ-Β (selegiline, rasagiline, safinamide).
Αναστολείς COMT ( entacapone, opicapone)- για ενίσχυση της δράσης της levodopa.
Amantadine- για δυσκινησίες των άκρων.

➢ Αμυοτροφική Πλάγια Σκλήρυνση(ALS)

Riluzole- παρατείνει λίγο την επιβίωση.
Κυρίως συμπτωματική αγωγή (αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωσικά, φάρμακα για κινητικά προβλήματα.

Όλα αυτά χορηγούνται μόνο με ιατρική παρακολούθηση, γιατί έχουν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες και χρειάζονται εξατομικευμένη δόση.

3.Ιωάννα Χαρμπέα: Υπάρχουν κάποιες εξετάσεις που λειτουργούν ως ασπίδα προστασίας και πρόληψης; Υπάρχει λόγος ένας άνθρωπος υγιής να προβεί σε αυτές προτού διακρίνει τα πρώτα σημάδια; Η πρέπει να έχει ενδείξεις και ποιές είναι αυτές;

Αναστάσιος Ωρολογάς:

Υπάρχουν γενετικές εξετάσεις (κυρίως για οικογενείς μορφές), βιοδείκτες σε αίμα/ΕΝΥ, και ειδικές απεικονιστικές μέθοδοι που μπορούν να δείξουν προδιάθεση ή πρώιμες ενδείξεις. Όμως για τις περισσότερες σποραδικές μορφές των παθήσεων, δεν υπάρχει ακόμη καθιερωμένος προληπτικός έλεγχος στο γενικό πληθυσμό.

4.Ιωάννα Χαρμπέα: Κύριε καθηγητά υπάρχουν πιστεύω περιπτώσεις που έρχονται στο γραφείο σας κάπως αργά. Εννοώ σε προχωρημένο ή τελικό στάδιο. Πώς το αντιμετωπίζετε;

Αναστάσιος Ωρολογάς:

Στα προχωρημένα στάδια, η αντιμετώπιση είναι πολυπαραγοντική και εξατομικευμένη, με στόχο όχι τη ίαση αλλά:

ανακούφιση από συμπτώματα ,
πρόληψη επιπλοκών,
υποστήριξη του ασθενούς και της οικογένειας

5.Ιωάννα Χαρμπέα: Έχω ενημερωθεί ότι ασχολείστε με τη ζωγραφική πολλά χρόνια και μάλιστα ζωγραφίζοντας με ποικίλους τρόπους. Από που αντλείται την έμπνευση σας και τι θέματα έχουν τα έργα σας. Είναι αλήθεια ότι η τέχνη λειτουργεί σαν βαλβίδα αποσυμπίεσης ιδιαίτερα στα δύσκολα επαγγέλματα όπως το δικό σας;

Αναστάσιος Ωρολογάς:

Τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι με την φωτογραφία. Η φωτογραφία λειτουργεί ως «βαλβίδα αποσυμπίεσης» επειδή συνδυάζει δημιουργικότητα, συγκέντρωση στο παρόν, συναισθηματική εκτόνωση και κοινωνική σύνδεση. Σε δύσκολα επαγγέλματα, αυτό βοηθά στη μείωση του στρες, στη διατήρηση ψυχικής ισορροπίας και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας.

6.Ιωάννα Χαρμπέα: Θα μου επιτρέψετε να σας κάνω μια ερώτηση που κάνω σε όλους τους καλεσμένους μου. Αν δεν είσαστε γιατρός ποιο άλλο επάγγελμα θα σας ενθουσίαζε να κάνετε και για ποιο λόγο.

Αναστάσιος Ωρολογάς:

Από μαθητής γυμνασίου θαυμάζω τους αρχιτέκτονες.

Η αρχιτεκτονική δίνει τη δυνατότητα να φτιάξεις κάτι που θα παραμείνει και μετά από σένα.

Με λίγα λόγια, ήθελα να γίνω αρχιτέκτονας επειδή πιθανότατα αναζητούσα έναν τρόπο να ενώσω την αισθητική με την πρακτικότητα, να εκφράσω τον εαυτό μου και ταυτόχρονα να προσφέρω κάτι ουσιαστικό στους άλλους μέσα από τον χώρο.Για πολλούς, αυτό το «ίχνος» στην πόλη ή στη φύση είναι ένα είδος αθανασίας.

7.Ιωάννα Χαρμπέα: Περιγράψτε μου ένα από τα δυσκολότερα περιστατικά που βιώσατε στα τόσα χρόνια της επαγγελματικής σας πορείας και πείτε μας αν είχε αίσιο τέλος.

Αναστάσιος Ωρολογάς:

Το δυσκολότερο περιστατικό είναι ακόμη αδιάγνωστο. Δυστυχώς η ασθενής δεν δέχθηκε βιοψία εγκεφάλου. Ευτυχώς πάει πάρα πολύ καλά παρά τις τεράστιες βλάβες που έχει στον εγκέφαλο της.

8. Ιωάννα Χαρμπέα: Κύριε καθηγητά σας ευχαριστώ πολύ που τιμήσατε με την παρουσία σας τη στήλη μου. Κλείνοντας θέλω να μου πείτε μια αγαπημένη σας φράση που σας ακολουθεί σε ολόκληρη την πορεία σας επαγγελματική αλλά και πορεία ζωής.

Αναστάσιος Ωρολογάς:

Εγώ σας ευχαριστώ πολύ κ. Χαρμπέα για την ευγενικής σας πρόσκληση. Η αγαπημένη μου φράση που επαναφέρει στην πραγματικότητα και τους κάθε είδους αρνητές της είναι ότι «ουδείς σώζεται παρά την θέληση του».