Έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης σε ηλικία 96 ετών.
Την είδηση του θανάτου του έκανε γνωστή η Έλενα Ακρίτα με ανάρτησή της.
Ποιος ήταν ο μεγάλος Μίκης Θεοδωράκης – Το μεγάλο έργο ενός σπουδαίου ανθρώπου
Ο Μίκης Θεοδωράκης γεννήθηκε στην Χίο στις 29 Ιουλίου 1925, καταγόταν όμως από την Κρήτη. Τα παιδικά του χρόνια ήταν μοιρασμένα σε διάφορες πόλεις της επαρχίας. Μυτιλήνη, Γιάννενα, Πύργο, και άλλα. Μεγαλύτερο μέρος των παιδικών του χρόνων το πέρασε στην Τρίπολη.
Από μικρή ηλικία φάνηκε πως η μουσική θα ήταν η μια του μεγάλη αγάπη και ο αγώνας για τον «Άνθρωπο» η άλλη.
Σε ηλικία μόλις 17 χρόνων έδωσε την πρώτη του συναυλία στην Τρίπολη. Εκεί παρουσίασε το έργου του Κασσιανή και πήρε μέρος στην αντίσταση κατά των κατακτητών. Στις 25 Μαρτίου 1943, κατά τη διάρκεια της μεγάλης διαδήλωσης, συνελήφθη για πρώτη φορά από τους Ιταλούς και βασανίζεται.
Ο αγώνας κατά των Γερμανών κατακτητών και οι σπουδές
Ο Μίκης Θεοδωράκης κατάφερε να διαφύγει από την Τρίπολη στην Αθήνα. Οργανώνεται στο ΕΑΜ και αγωνίζεται κατά των Γερμανών κατακτητών ενώ ταυτόχρονα ξεκίνησε τις σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών με καθηγητή τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη.
Η καταδίωξη των αστυνομικών αρχών
Μετά την απελευθέρωσή ξεσπά ο εμφύλιος και ο Μίκης Θεοδωράκης, λόγω των προοδευτικών ιδεών μπαίνει στο στόχαστρο των αστυνομικών αρχών. Εκείνος δεν σταματά την επαναστατική του δράση, ζει όμως με τον διαρκή φόβο της σύλληψης και κρύβεται. Τελικά συλλαμβάνεται και στέλνεται εξορία, αρχικά στην Ικαρία και στη συνέχεια στη Μακρόνησο. Το 1950 αποφοιτά από το Ωδείο με δίπλωμα στην αρμονία, αντίστιξη και φούγκα.
Το πρώτο βραβείο
Το 1954 βρίσκεται στο Παρίσι με υποτροφία. Εκεί γράφτηκε στο Conservatoire και σπούδασε μουσική ανάλυση με τον Olivier Messiaen και διεύθυνση ορχήστρας με τον Eugène Bigot.
Μέχρι το 1960, ανήσυχο πνεύμα ο Μίκης Θεοδωράκης, έχει έντονη δραστηριότητα στο χώρο της Ευρωπαϊκής μουσικής. Συνθέτει μουσική για το μπαλέτο της Ludmila Tcherina, το Covent Garden, Stuttgart Ballet και για τον κινηματογράφο.
Το πρώτο του βραβείο, το παίρνει το 1957 και προέρχεται από το Φεστιβάλ της Μόσχας και συγκεκριμένα από τον Schostakovitch για το έργο του, Suite No 1 για πιάνο και ορχήστρα.
Συγχρόνως συνθέτει πολλά έργα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου.
Η επιστροφή στην Ελλάδα
Ο Μίκης Θεοδωράκης επιστρέφει στην Ελλάδα το 1960. Έχει ήδη μελοποιήσει τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου και αυτό είναι η έναρξη της στροφής του προς το λαϊκό τραγούδι. Ο ελληνικός λαός μαθαίνει τον Μίκη Θεοδωράκη και τον απολαμβάνει μέσα από τους κύκλους τραγουδιών του. Τότε ίδρυσε την Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών και δίνει πολλές συναυλίες σ΄ όλη την Ελλάδα.
Η δολοφονία Λαμπράκη και η νέα σύλληψη
Μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, το 1963, ιδρύθηκε η «Νεολαία Λαμπράκη». Ο Μίκης Θεοδωράκης εκλέχθηκε Πρόεδρος ενώ ταυτόχρονα εκλέγεται και Βουλευτής της ΕΔΑ. Το 1967 και συγκεκριμένα την 21η Απριλίου απευθύνει την πρώτη έκκληση για Αντίσταση κατά της Δικτατορίας στις 23 Απριλίου και τον Μάιο του 1967, μαζί με άλλους ιδρύει την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση κατά της Δικτατορίας, το ΠΑΜ και εκλέγεται πρόεδρος.
Τον Αύγουστο του 1967 συλλαμβάνεται και βρίσκεται ανάμεσα σε απομόνωση, φυλακή, βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό, εκτοπίζεται με την οικογένεια του στη Ζατούνα Αρκαδίας ενώ πηγαίνει και στο στρατόπεδο του Ωρωπού.
Η καλλιτεχνική του φύση δεν μένει στην άκρη όμως. Συνθέτει συνεχώς, χωρίς σταματημό. Έχει βρει τρόπο και στέλνει τα έργα του στο εξωτερικό. Μαρία Φαραντούρη και Μελίνα Μερκούρη τραγουδάνε τους ήχους του.
Η υγεία του κλωνίζεται κατά τη διάρκεια που βρίσκεται στον Ωρωπό και υπάρχουν έντονες διαμαρτυρίες από το εξωτερικό. Σημαντικές προσωπικότητες του εξωτερικού δημιουργούν επιτροπές και απαιτούν την απελευθέρωσή του. Τελικά τα καταφέρουν και τον Απρίλιο του 1970 αποφυλακίζεται.
Περιοδείες, συναυλίες, συνεντεύξεις μπαίνουν στο πρόγραμμα του. Στο πρόσωπο του και μέσω των συναυλιών του, οι λαοί βρίσκουν βήμα για να διεκδικήσουν την επαναφορά της δημοκρατίας.
Η συμβολή του Μίκη Θοδωράκη σε Ισραήλ-Παλαιστίνη
Το 1972 βρίσκεται στο Ισραήλ και δίνει συναυλίες. Εκεί συναντάται με τον Αραφάτ και μεταφέρει το μήνυμα της Ισραηλινής Κυβέρνησης και προσπαθεί να τον πείσει να αρχίσει συζητήσεις με την άλλη πλευρά.
Τελικά και μετά από πολλές συναντήσεις, το 1994 υπογράφηκε η συμφωνία μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων και γιορτάστηκε με την παρουσίαση του Μαουτχάουζεν το οποίο έχει γίνει «εθνικό τραγούδι» του Ισραήλ και του Ύμνου για την Παλαιστίνη και φυσικά είναι γραμμένο από τον Μίκη Θεοδωράκη. Το 1974 επιστρέφει στην Ελλάδα.
Υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης
Ο ρόλος του άτυπου πρεσβευτή ειρήνης σε πάρα πολλές υποθέσεις κρατών αλλά και η δράση του σε ευαίσθητα θέματα του δίνουν το 2000 την υποψηφιότητα για το Νόμπελ Ειρήνης. Ο πολιτικός και πνευματικός κόσμος της Ελλάδας αλλά και της Κύπρου τον στηρίζουν.
Κυριότερα έργα του Μίκη Θεοδωράκη
Κύκλοι τραγουδιών: Τα παιδικά, Επιτάφιος, Επιφάνεια, Πολιτεία Α΄, Β΄, Γ΄ και Δ΄, Λιποτάκτες, Μικρές Κυκλάδες, Χρυσοπράσινο Φύλλο, Η Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν + Κύκλος Φαραντούρη, Ρωμιοσύνη, Romancero Gitano, Θαλασσινά φεγγάρια, Ο ήλιος και ο χρόνος, Δώδεκα λαϊκά, Νύχτα θανάτου, Αρκαδίες, Τα τραγούδια του Αγώνα, Τα τραγούδια του Ανδρέα, Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας, Μπαλάντες (σε ποίηση Μανώλη Αναγνωστάκη), Στην Ανατολή, Τα λυρικά (σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη), Χαιρετισμοί, Επιβάτης, Ραντάρ, Διόνυσος, Φαίδρα, Καρυωτάκης, Τα πρόσωπα του ήλιου, Μνήμη της πέτρας, Ως αρχαίος άνεμος, Μήπως ζούμε σ’ άλλη χώρα;, Μια θάλασσα γεμάτη μουσική, Η Βεατρίκη στην οδό Μηδέν, Ασίκικο Πουλάκη, Λυρικώτερα, Λυρικώτατα, Σερενάτες, Τα Πικροσάββατα.
Μουσική για θέατρο: Όμορφη πόλη, Το τραγούδι του νεκρού αδελφού, Μαγική πόλη, Ένας όμηρος, Εχθρός Λαός, Προδομένος Λαός, Καποδίστριας, Χριστόφορος Κολόμβος, Περικλής, Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή, Το θεριό του Ταύρου, Μάκβεθ.
Μουσική για αρχαίο δράμα: Ορέστεια (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες), Αντιγόνη, Ιππής, Λυσιστράτη, Προμηθεύς Δεσμώτης, Οιδίπους Τύραννος, Εκάβη, Ικέτιδες, Τρωάδες, Φοίνισσες, Αίας, Μήδεια.
Μουσική για κινηματογράφο: Συνοικία το όνειρο, Ζορμπάς, Ζ, Σέρπικο, Ιφιγένεια, Ηλέκτρα, Το μπλόκο, Όταν τα ψάρια βγήκαν στη στεριά, Σουτιέσκα (Τίτο), Μπιριμπί, Φαίδρα, Κατάσταση πολιορκίας, Actas de Marusia.
Ορατόρια: Άξιον εστί, Μαργαρίτα, Επιφάνεια Αβέρωφ, Κατάσταση πολιορκίας, Πνευματικό εμβατήριο, Requiem, Canto General, Θεία Λειτουργία, Λειτουργία για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο.
Συμφωνικά έργα και Μουσική Δωματίου: 1η, 2η, 3η 4η, 7η Συμφωνία, Κατά Σαδδουκαίων, Canto Olympico, Τρίο, Σεξτέτο, Το Πανηγύρι της Αση-Γωνιάς, Ελληνική Αποκριά, Κύκλος, Σονατίνα για πιάνο, Σουίτα αρ. 1, 2 και 3, Σονατίνα αρ. 1 και αρ. 2 για βιολί και πιάνο, Οιδίπους Τύραννος, Κοντσέρτο για πιάνο, Ραψωδία για τσέλο και ορχήστρα, Sinfonietta, Adagio.
Μπαλέτα: Οι Εραστές του Τερουέλ, Αντιγόνη, Ζορμπάς. άξιον εστί.canto general.
Όπερες: Καρυωτάκης (Οι μεταμορφώσεις του Διονύσου), Μήδεια, Ηλέκτρα, Αντιγόνη, Λυσιστράτη.
Εργογραφία (βιβλία)
Ο Μίκης Θεοδωράκης έχει γράψει πολλά βιβλία, αρκετά από αυτά έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες. Μεταξύ άλλων τα δημοσιευμένα έργα του περιλαμβάνουν:
Για την ελληνική μουσική, Καστανιώτης, 1986.
Ανατομία της μουσικής, Αλφειός, 1990.
Οι Δρόμοι του Αρχάγγελου. Αυτοβιογραφία (5 τόμ.), Κέδρος, 1990-1996· (Α΄+Β΄), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2009.
Που να βρω την ψυχή μου (τόμ. Α΄-Γ΄), Λιβάνης – Νέα Σύνορα, 2002-2003· (Α΄+Β΄), IANOS, 2016-2017.
Το μανιφέστο των Λαμπράκηδων. Ποιοί είμαστε – Τί θέλουμε – Γιατί μας πολεμάνε, ΅Ελληνικά Γράμματα, 2003.
Περί τέχνης, Παπαζήσης, 2003.
Μάνου Χατζιδάκι εγκώμιον, IANOS, 2004.
Ο συμφωνικός Θεοδωράκης. Από την Κασσιανή ως τη Λυσιστράτη, Πατάκης, 2008.
Ελληνικότητα και διανόηση (συγγραφή με τον Γιώργο Κοντογιώργη), IANOS, 2007,
Σπίθα. Για μια Ελλάδα ανεξάρτητη και δυνατή, IANOS, 2011.
Μίκης Θεοδωράκης: Η ζωή μου (συνολιμίες με τον Γ. Αρχιμανδρίτη), Πατάκης, 2011.
Διάλογοι στο λυκόφως. 90 συνεντεύξεις, IANOS, 2016.
Πού να βρω την ψυχή μου… Α’ Τόμος – Μουσική, IANOS, 2016.
Μονόλογοι στο λυκαυγές, IANOS, 2017.
Πού να βρω την ψυχή μου… Β’ Τόμος – Τέχνη & Πολιτισμός, IANOS, 2017.
Πού να βρω την ψυχή μου… Γ’ Τόμος – Ιδέες, IANOS, 2018.