Ο Αυτόματος Εξωτερικός Απινιδωτής (ΑΕΑ) είναι μία φορητή συσκευή, χαμηλού κόστους και φιλική προς το χρήστη, που προορίζεται για χρήση από τους πολίτες, σε περίπτωση αιφνίδιας εξωνοσοκομειακής καρδιακής ανακοπής. Μεταφέρει ελεγχόμενη ηλεκτρική ενέργεια στην καρδιά (απινίδωση), προκειμένου να αντιστρέψει τη θανατηφόρο αρρυθμία, που προκάλεσε την καρδιακή ανακοπή και να αποκατασταθεί η καρδιακή λειτουργία. Με ειδικά ηλεκτρόδια, που τοποθετούνται στο θώρακα του θύματος, αναλύει αυτόματα τον καρδιακό ρυθμό, ανιχνεύει την αρρυθμία και δίνει φωνητικές και οπτικές οδηγίες για τη χορήγηση απινίδωσης, εάν απαιτείται. Είναι ασφαλής και αποτελεσματικός όταν χρησιμοποιείται από απλούς πολίτες εκπαιδευμένους, αλλά και από πολίτες με ελάχιστη ή καθόλου εκπαίδευση, υπό την καθοδήγηση του ΕΚΑΒ.
Η πιθανότητα επιβίωσης μετά από καρδιακή ανακοπή μπορεί να αυξηθεί σημαντικά εάν αναγνωριστεί άμεσα, εφαρμοσθεί Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) και χρησιμοποιηθεί Αυτόματος Εξωτερικός Απινιδωτής (ΑΕΑ) για τη χορήγηση απινίδωσης, εντός 3-5 λεπτών από την κατάρρευση.
Χωρίς καμία ευκαιρία για πρώιμη ΚΑΡΠΑ και απινίδωση ο θάνατος είναι σχεδόν βέβαιος. Σε πολλές περιπτώσεις η καρδιακή ανακοπή σταματά καρδιές, που είναι πολύ νέες για να πεθάνουν.
Η χρήση ενός ΑΕΑ από παρευρισκόμενους πολίτες, συνδέεται με βελτίωση της επιβίωσης σε ανθρώπους που έπαθαν καρδιακή ανακοπή εκτός του νοσοκομείου. Άνθρωποι που βιώνουν καρδιακή ανακοπή σε χώρο που υπάρχει κοντά ΑΕΑ, είναι τρεις φορές πιο πιθανό να τους χορηγηθεί απινίδωση από παρευρισκόμενους και δύο φορές πιο πιθανό να επιβιώσουν, σε σχέση με εκείνους που δεν υπήρχε κοντά ΑΕΑ.
Η πιθανότητα επιβίωσης μετά από καρδιακή ανακοπή ελαττώνεται ταχέως, κατά 10-12%, για κάθε λεπτό καθυστέρησης της απινίδωσης. Ενώ όταν εφαρμόζεται ΚΑΡΠΑ, η ελάττωση του ποσοστού επιβίωσης είναι περισσότερο σταδιακή και κατά μέσο όρο 3-5% ανά λεπτό καθυστέρησης της απινίδωσης.
Ο μέσος χρόνος ανταπόκρισης του ασθενοφόρου, μετά την κλήση για βοήθεια, είναι συχνά μεγαλύτερος από 6 λεπτά, ακόμη και στις αναπτυγμένες αστικές περιοχές με πολύ καλό σύστημα επείγουσας προνοσοκομειακής φροντίδας.
Καθώς όμως ο εγκέφαλος μπορεί να επιβιώσει χωρίς οξυγόνο μόνο 3-5 λεπτά, οι παρευρισκόμενοι πολίτες πρέπει να καλύψουν το χάσμα από τη στιγμή της κατάρρευσης του θύματος της καρδιακής ανακοπής, μέχρι την άφιξη της εξειδικευμένης βοήθειας.
ΟΙ ΑΕΑ διατέθηκαν πρώτη φορά για δημόσια χρήση στη δεκαετία του 1980.
Δημόσια πρόσβαση στην απινίδωση είναι η χρήση των ΑΕΑ στην κοινότητα από τους πολίτες, προκειμένου να διευκολυνθεί η αναζωογόνηση από παρευρισκόμενους και η πρώιμη απινίδωση. Τις τέσσερις δεκαετίες, από όταν εφαρμόστηκε η δημόσια πρόσβαση στην απινίδωση, πολλές ζωές έχουν σωθεί.
Σήμερα δεν υπάρχουν ακόμη ευρέως διαδεδομένοι ΑΕΑ σε δημόσιους χώρους και σε πολλές περιπτώσεις ενώ υπάρχουν δεν χρησιμοποιούνται. Έτσι, πολλοί άνθρωποι που θα μπορούσαν να σωθούν, πεθαίνουν χωρίς να τους δοθεί η ευκαιρία να ωφεληθούν από τη χρήση ενός απινιδωτή και την πρώιμη απινίδωση.
Μπορούν να σωθούν πολλές ζωές μετά από εξωνοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή. Για να γίνει αυτό, περισσότεροι θύματα καρδιακής ανακοπής πρέπει να ωφεληθούν από την πρώιμη απινίδωση. Η συνεχής εξέλιξη της προσέγγισής μας στη δημόσια πρόσβαση στην απινίδωση, με αύξηση της άμεσης εφαρμογής ΚΑΡΠΑ και απινίδωσης, θα βελτιώσει την καρδιακή ασφάλεια στις κοινότητες και τελικά την επιβίωση μετά από αιφνίδια εξωνοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή.
Χρειαζόμαστε ΑΕΑ να υπάρχουν σε δημόσιους χώρους και πολίτες έτοιμους και πρόθυμους να τους χρησιμοποιήσουν, όταν χρειαστεί. Σ’ ένα σύγχρονο κόσμο και μια κοινωνία αλληλεγγύης!
Ελένη Πολύζου, MD MSc
Αναισθησιολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ ΓΝ Τρικάλων
Διευθύντρια Σεμιναρίων BLS Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αναζωογόνησης
