Όταν η αχαριστία συναντά την απληστία: Αχαριστία & Απληστία Α.Ε. – το εργοστάσιο των μικρών ψυχών – Του Λεωνίδα Νιαβή

Στην αρχή όλα μοιάζουν απλά. Ένας άνθρωπος χαμογελά, ευχαριστεί, δέχεται το καλό γύρω του με ένα ήσυχο «ευχαριστώ». Μοιράζεται, χαίρεται, θυμάται. Κι όμως, σιγά-σιγά, χωρίς καν να το καταλάβει, κάτι αλλάζει μέσα του. Ένα μικρό ρήγμα ανοίγει στην ψυχή, εκεί όπου θα μπει η αχαριστία. Μια σκιά που σκεπάζει τη μνήμη του καλού. Από εκεί και πέρα, όλα μετριούνται με το «εγώ». Αυτή η εγωκεντρική στροφή, σύμφωνα με τους φιλοσόφους, δεν είναι παρά η αρχή του κακού.

Ο Σενέκας έλεγε πως «η αχαριστία είναι η μητέρα όλων των κακών». Ίσως γιατί εκεί γεννιέται και η απληστία, η ακόρεστη ανάγκη να θέλεις κι άλλο, κι άλλο, κι άλλο. Δεν υπάρχει πλέον ευγνωμοσύνη, μόνο απαίτηση. Δεν υπάρχει «μαζί», μόνο «εγώ πρώτος». Ο αχάριστος δεν θυμάται ποιος τον βοήθησε. Ο άπληστος δεν νοιάζεται ποιον θα πατήσει. Κι όταν αυτοί οι δύο κατοικήσουν στο ίδιο σώμα, τότε ο άνθρωπος δεν είναι απλώς κακός, είναι αδειανός. Και όμως, η μεγαλύτερη τραγωδία είναι η αυταπάτη αυτού του αδεινού ανθρώπου.

Κι όμως, τι ειρωνεία! Ο αχάριστος και ο άπληστος συχνά πιστεύουν πως είναι οι πιο «έξυπνοι» της ζωής. Κοιτούν τους άλλους αφ’ υψηλού, σαν να βλέπουν κοπάδι που κινείται αργά. Θεωρούν πως με τις μικρές τους πονηριές, με τις «τακτικές» τους, θα φτάσουν μακριά. Μα δεν βλέπουν πως το ταξίδι τους είναι κύκλος, γυρίζουν γύρω απ’ το τίποτα, με μοναδικό σύντροφο τον εαυτό τους.

Κάνουν πως δεν χρειάζονται κανέναν, αλλά στην ουσία απλώς δεν αντέχουν να δουν άλλον να προοδεύει. Ξεχνούν τη φιλία, τη συνεργασία, την κοινή χαρά. Οι σχέσεις τους είναι σαν λουλούδια σε γλάστρα χωρίς νερό, όμορφες για λίγο, μετά μαραίνονται. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι έχουν μάθει να υπολογίζουν, όχι να νιώθουν. Και μόλις δεν τους συμφέρεις, σε εγκαταλείπουν με την ίδια ευκολία που σε χειροκρότησαν.

Είναι η ίδια ευκολία με την οποία κάποιος εγκαταλείπει έναν φίλο για μια καλύτερη “ευκαιρία” ή ένας συνεργάτης ξεχνά την αρχική βοήθεια μόλις ανέβει ένα σκαλί παραπάνω.

Η αχαριστία σκοτώνει τη μνήμη του καλού. Η απληστία σκοτώνει την ψυχή του μέτρου. Κι όταν αυτές οι δύο γίνουν σύμμαχοι, τότε σκοτώνουν και τον ίδιο τον άνθρωπο.

Η ζωή, όμως, έχει τον τρόπο της να ξεχωρίζει το φως από το σκοτάδι. Όσο κι αν οι αχάριστοι και οι άπληστοι φαίνονται πως προχωρούν μπροστά, στο τέλος μένουν μόνοι, κρατώντας σφιχτά τα λάφυρα της ψυχικής τους φτώχειας.

Ποια είναι η αξία μιας νίκης που επιτεύχθηκε πατώντας πάνω σε όσους σε στήριξαν; Είναι δυνατόν να ζήσει κανείς ευτυχισμένος, έχοντας ως μοναδικό του πλούτο την πνευματική του φτώχεια;

Γιατί ο πλούτος της ψυχής δεν μετριέται με όσα κρατάς, αλλά με όσα κρατάς ζωντανά μέσα σου.
Κι εκείνοι που ξέχασαν να πουν «ευχαριστώ» και να δώσουν, μια μέρα θα ψάχνουν απεγνωσμένα κάτι που έχασαν χωρίς καν να το καταλάβουν: τον εαυτό τους.

_του Λεωνίδα Νιαβή*_