Το πρόσωπο της Παρασκευής είναι ο Ψυχίατρος Αχιλλέας Οικονόμου – Συνέντευξη με την Ιωάννα Χαρμπέα, κοινωνιολόγο
Βιογραφικό Ο Αχιλλέας Οικονόμου γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ολοκλήρωσε την Ειδικότητα της Ψυχιατρικής στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, όπου εργάστηκε στο 1ο Ψυχιατρικό Τμήμα Επειγόντων και στο Συμβουλευτικό Σταθμό Αλκοολικών 18 Άνω.
Είναι ιδιώτης ψυχίατρος στα Τρίκαλα και στα Γρεβενά και Επιστημονικά Υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας και της Κινητής Μονάδας για Άτομα με Άνοια «ΝΟΗΜΑ» της ΕΠΑΨΥ στα Τρίκαλα και ψυχίατρος του Παραρτήματος ΑΜΕΑ Τρικάλων. Είναι Πρόεδρος της Ένωσης Επαγγελματιών Ψυχιάτρων Ελλάδας και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της ΕΠΑΨΥ. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακών διπλωμάτων στην «Διοίκηση Μονάδων Υγείας» και στην «Ιατροδικαστική-Ψυχιατροδικαστική».
Έχει πραγματοποιήσει πάνω από 70 εισηγήσεις σε Ελληνικά και Διεθνή ψυχιατρικά συνέδρια. Στο παρελθόν διετέλεσε επιστημονικά υπεύθυνος στο Οικοτροφείο Τρικάλων της ΕΠΑΨΥ, ψυχίατρος των κλιμακίων Μυκόνου και Τήνου της κινητής μονάδας ψυχικής υγείας ΒΑ Κυκλάδων της ΕΠΑΨΥ, Πρόεδρος του Τομέα Νέων Ψυχιάτρων της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρίας, Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Ειδικευομένων Ψυχιάτρων (2001-2013) και Νομαρχιακός Σύμβουλος Νομού Τρικάλων (2007-2011)
Συνέντευξη
1.Ιωάννα Χαρμπέα: Κύριε Οικονόμου σας καλωσορίζω στη στήλη μου το πρόσωπο της Παρασκευής και θα ξεκινήσω με μια μεγάλη απορία δική μου αλλά και πολλών αναγνωστών. Πώς βλέπετε τους ανθρώπους κατά πόσο τους έχουν επηρεάσει όλα αυτά που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια; Έχουν αντοχές; Και τι τους προτείνετε σαν φάρμακο; Αρκεί απλά να χαμογελάμε σκεπάζοντας ότι μας βαραίνει;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Καταρχάς κυρία Χαρμπέα σας ευχαριστώ για την ευγενική και τιμητική σας πρόσκληση. Είναι αρκετά γενικό και επισφαλές να δώσουμε μια συνολική απάντηση για το πως επηρεάζονται οι άνθρωποι. Το πλαίσιο και οι συνθήκες που ζει ο καθένας μας είναι διαφορετικά και με ξεχωριστές προσλαμβάνουσες. Αν θα άξιζε να κάνουμε μια συλλογική παρατήρηση, αυτή έχει να κάνει με τον αυξανόμενο θυμό που παρατηρείται στην καθημερινότητά μας, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα σε σχέση με τον τρόπο ζωής. Οι άνθρωποι έχουμε και αντοχές και ψυχολογικές εφεδρείες και στις περιπτώσεις που νιώθουμε αδύναμοι και ανήμποροι λύσεις υπάρχουν και φυσικά αυτές δεν είναι απλώς να χαμογελάμε και να δίνουμε φιλικά χτυπήματα στην πλάτη. Μακάρι αυτά να ήταν αρκετά.
2.Ιωάννα Χαρμπέα: Είσαστε ευχαριστημένος από την πορεία σας ως τώρα και αν γυρίζατε το χρόνο πίσω τι θα αλλάζετε;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Αν κριτήριο για να αισθάνεται κάποιος ευχαριστημένος είναι τα εφηβικά του όνειρα, θα έλεγα ότι ναι είμαι (παρόλο που δεν έγινα ο νέος Γκάλης…). Δεν θα άλλαζα τίποτα, γιατί απλώς δεν έχει κανένα νόημα.
3.Ιωάννα Χαρμπέα: Λένε ότι οι πιο ευαίσθητοι άνθρωποι είναι εκείνοι που γελάνε θεωρείτε ότι είστε ευαίσθητος; Έχετε κλάψει ποτέ;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Δεν είναι ανάγκη να είναι ευαίσθητος για να κλάψει κάποιος. Είναι φυσιολογική και ανθρώπινη αντίδραση σε πολλά ερεθίσματα και κάποιες φορές δρα λυτρωτικά και ανακουφιστικά. Δεν είναι ούτε παράξενο ούτε ντροπή να κλαίει κάποιος.
4.Ιωάννα Χαρμπέα: Φτώχεια είναι μόνο στα υλικά αγαθά ή και στο πνεύμα; Φτώχεια ψυχής υπάρχει;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Φτώχεια είναι η δυσκολία του να δίνεις, του να μοιράζεσαι, του να απολαμβάνεις. Η ψυχή μας είναι πάντα πλούσια, οι συμπεριφορές και ο τρόπος σκέψης μας κάνουν φτωχούς, ανεξάρτητα από την επάρκεια των αγαθών.
5.Ιωάννα Χαρμπέα: Σε μια κοινωνία όπου η βία και μάλιστα η ενδοοικογενειακή βία βρίσκεται σε έξαρση και καταλήγει συνήθως στο έγκλημα τι έχετε να μας πείτε εσείς ως ψυχίατρος για αυτό; Θα ήθελα να εστιάσετε στο γεγονός ότι μετά το έγκλημα σχεδόν όλοι οι θύτες επικαλούνται ψυχιατρικά προβλήματα. Κατά τη γνώμη σας ισχύει όντως αυτό ή είναι μια μορφή συγκάλυψης με σκοπό την ευνοϊκή μεταχείριση τους από τον Ποινικό κώδικα;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Η ενδοοικογενειακή βία υπήρχε πάντα και ήταν, όπως και τώρα άλλωστε, σε μεγάλο βαθμό κρυμμένη. Σήμερα, παρόλο που το φαινόμενο συνεχίζει δυστυχώς να υφίσταται, τα θύματα της βίας μιλάνε πιο εύκολα. Η ψυχιατρικοποίηση τέτοιων, αλλά και πολλών άλλων παρόμοιων συμπεριφορών έχει συχνά σκοπό την ελάττωση των ποινικών επιπτώσεων. Σε άλλες περιπτώσεις όντως μπορεί να συνυπάρχει ψυχική διαταραχή.
6.Ιωάννα Χαρμπέα: Γιατρέ τι έχετε να μας πείτε για τις στατιστικές που κατατάσσουν την Θεσσαλία σαν την πρώτη περιοχή με τα περισσότερα ψυχιατρικά προβλήματα. Ισχύει κάτι τέτοιο ή αποτελεί μύθο; Και αν όντως ισχύει που οφείλεται κατά τη γνώμη σας.
Αχιλλέας Οικονόμου:
Υπάρχουν πρόσφατα δεδομένα που μιλάνε για αύξηση της επίπτωσης της κατάθλιψης στην περιοχή. Κατά τη γνώμη μου σημαντικό ρόλο έχει παίξει η απότομη αλλαγή ενός μακροχρόνιου μοντέλου ζωής που είχε να κάνει με την αγροτική παραγωγή. Η αστικοποίηση, οι οικονομικές δυσκολίες που προέκυψαν και οι κοινωνικές τους επιπτώσεις, είναι απότομα και δύσκολα κάποιες φορές μεταβολίζονται από τους πολίτες.
7.Ιωάννα Χαρμπέα: Πιστεύετε ότι το κοινωνικό περιβάλλον δημιουργεί από μόνο του ψυχιατρικά θέματα ή πρέπει να συντρέχουν βιολογικοί- γενετικοί λόγοι καθώς και κληρονομικοί;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Όλα όσα αναφέρετε παίζουν τον δικό τους ξεχωριστό ρόλο. Το περιβάλλον άλλοτε ευοδώνει και άλλοτε μας προστατεύει από μια κληρονομική επιβάρυνση που πιθανώς να υφίσταται.
8. Ιωάννα Χαρμπέα: Ο Έμερσον είχε πει τα εξής: Να γελάς συχνά και δυνατά, να κερδίζεις τον σεβασμό των ευφυών ανθρώπων και την αγάπη των παιδιών. Να αποκτάς την εκτίμηση ειλικρινών κριτών και να αντέχεις την προδοσία ψεύτικων φίλων. Αλήθεια πόσο σημαντική είναι η φιλία στην καλή ψυχική υγεία του ατόμου; Υπάρχουν φίλοι σήμερα ή οι σχέσεις των ατόμων είναι επιφανειακές;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Φίλοι υπήρχαν, υπάρχουν και πάντα θα υπάρχουν. Ας μην φορτώνουμε στις νεότερες γενιές άγχη και ανασφάλειες της δικής μας. Οι άνθρωποι πάντα θα χαίρονται την φιλία, τον έρωτα και την αγάπη, ανεξάρτητα αν κάθε φορά το πλαίσιο αλλάζει.
9.Ιωάννα Χαρμπέα: Όλα τα επαγγέλματα δημιουργούν φόρτιση και κούραση όσο και να τα αγαπάς. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα στα επαγγέλματα που ασχολούνται με τον άνθρωπο όπως και στο δικό σας. Αλήθεια πως φεύγει όλη αυτή η φόρτιση μιας δύσκολης ημέρας;
Έχετε κάποια χόμπι ; Μιλήστε μας για τον άνθρωπο Αχιλλέα Οικονόμου και για τις δραστηριότητες του πέρα της ιατρικής σας ιδιότητας.
Αχιλλέας Οικονόμου:
Προσωπικά η δουλειά μου δεν με κουράζει καθόλου, γιατί ίσως ήταν μια απόλυτα συνειδητή επιλογή. Τα χόμπι μου έχουν να κάνουν με την συγγραφή, την αρθρογραφία τον αθλητισμό και τα ταξίδια.
10 .Ιωάννα Χαρμπέα: Πόσο δύσκολο είναι να παλεύει ένας γιατρός να θεραπεύσει κάτι το άυλο , μη χειροπιαστό όπως η ψυχή ενός ανθρώπου;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Η θεώρηση για την θεραπεία της ψυχής είναι κάτι που έχει πλέον μεταβληθεί σε μεγάλο βαθμό. Τα προβλήματα της ψυχικής υγείας είναι όπως τα υπόλοιπα με τα οποία ασχολείται η ιατρική. Έχουμε να κάνουμε με αιτίες, πρόγνωση, συμπτώματα, εξέλιξη και θεραπεία. Υπάρχουν καταστάσεις που θεραπεύονται πλήρως και άλλες που χρονίζουν ή αντιμετωπίζονται δια βίου.
11.Ιωάννα Χαρμπέα: Κύριε Οικονόμου ήρθε η ώρα για την κλασσική μου ερώτηση που δεν την παραλείπω σχεδόν από καμία συνέντευξη μου αν δεν είσαστε γιατρός τι επάγγελμα θα κάνατε;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Μπασκετμπολίστας ή μουσικός. Αλλά ήμουν ο ορισμός της μετριότητας!
12.Ιωάννα Χαρμπέα: Κλείνοντας αυτή την ενδιαφέρουσα συζήτηση και εφόσον σας ευχαριστήσω για την τιμή που μου κάνατε να δεχθείτε την πρόσκληση μου για αυτή τη συνέντευξη θα ήθελα να σας ρωτήσω αν η προσφορά ενός γιατρού και μάλιστα ψυχιάτρου έχει φραγμούς και σύνορα. Σταματάει η ιδιότητα που έχετε ως γιατρός όταν κλείσει η πόρτα του ιατρείου;
Αχιλλέας Οικονόμου:
Η ψυχιατρική ιδιότητα είναι πανανθρώπινη, χωρίς σύνορα, όπως άλλωστε είναι και τα προβλήματα στην ψυχική υγεία των ανθρώπων. Η ιδιότητα μετά το κλείσιμο της πόρτας του ιατρείου φυσικά δεν σταματάει, αλλά τα προβλήματα της δουλειάς κλειδώνονται και αυτά εκεί.