Tο γκεσέμι είναι ο μπροστάρης, ο πρωτοπόρος, ο ηγέτης. Είναι ο μεγαλόσωμος τράγος η κριάρι που οδηγεί το κοπάδι τα πρόβατα η τα γίδια. Το κοπάδι δείχνει τυφλή υπακοή και ακολουθεί το γκεσέμι σε όποιο δρόμο το πάει. Για να επιτελέσει τον ρόλο του το γκεσέμι έχει θυσιαστεί καθώς ο τσοπάνης το έχει ευνουχίσει προορίζοντάς το για την αποστολή αυτή. Έχει προετοιμαστεί δηλαδή για να είναι ηγέτης και ενώ αυτό έχει αυξημένες αρμοδιότητες και ευθύνες για να καθοδηγεί το κοπάδι με ασφάλεια, πίσω του οι συνάδελφοί και φίλοι του επιβήτορες απολαμβάνουν τους καρπούς της ανεμελιάς τους με μοναδική τους έγνοια πως θα φάνε καλά, πως θα διασκεδάσουν ενώ χαριεντίζονται με τις προβατίνες και με τις γίδες.
Τα κουδούνια φανερώνουν το μεγάλο μεράκι του τσοπάνη για τα ζωντανά του . Από τα παλιά χρόνια συναγωνίζονταν ποιος θα βάλει στο κοπάδι του τα καλύτερα , τα περισσότερα και τα πιο γλυκόηχα κουδούνια . Πολλές φορές πήγαιναν και τα αγόραζαν μακριά , παντού όπου άκουγαν πως είχαν καλά κουδούνια . Τα κουδούνια τα έλεγαν τσιοκάνια , τροκάνια , τροκάκια και τροκάρια. Έβαζαν στα πρόβατα τροκάκια , στα γίδια τσιοκάνια και στα γκεσέμια μεγάλα κουδούνια (κυπριά) και μεγάλα τροκάκια (μπουζούκες) , για να οδηγούν τα γιδοπρόβατα . Ήταν η μόνη διασκέδασή τους ακούγοντας τη μελωδία απ’ όλους αυτούς τους ήχους.
Ο Σκάρος ήταν το αποκορύφωμα της ομορφιάς της ποιμενικής ζωής . Σκάρο οι τσοπάνηδες λέγανε τη νυχτερινή βοσκή των κοπαδιών κατά την περίοδο του χειμώνα, τότε που η νύχτα είναι μεγάλη και τα ζωντανά, πεινάνε , μέσα στα άγρια μεσάνυχτα, σε κοντινή απόσταση από τη στάνη και διαρκούσε μια με δυο ώρες. Ήταν μια δύσκολη και σκληρή δουλειά , καθώς ο τσοπάνης ήταν αναγκασμένος να διακόψει τον ύπνο του και μέσα στο σκοτάδι και το κρύο να βγάλει τα ζωντανά για νυχτοβόσκημα. Κατά τη διάρκεια του σκάρου, οι τσοπάνηδες άναβαν φωτιές για να ζεσταίνονται, αλλά και για να μη ζυγώνουν οι λύκοι, και μαζεμένοι γύρω – γύρω από τη φωτιά κουβέντιαζαν κι έλεγαν ιστορίες .
Τέλος οι λέξεις, γκεσέμια, κουδούνια και σκάρος, χρησιμοποιούνται πολλές φορές μεταφορικά.
Οι υποψήφιοι που υποτίθεται έχουν πολλούς ψήφους αποκαλούνται γκεσέμια, ευνουχισμένα γίδια. Εύκολα κάποιος θα πει τότε και τους ψηφοφόρους τους κοπάδι ζώων.
Ένα είναι σίγουρο, και κουδούνια θα τους κρεμάσει στο τέλος ο κόσμος και θα βγαίνουν για σκάρο τα μεσάνυχτα, πόρτα πόρτα….
του Γιώργου Βαου
